Từ khoá: Báo chí; các quan điểm sai trái, thù địch; đấu tranh phản bác.

Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước cắt băng khai mạc Hội Báo toàn quốc 2022

(Ảnh: https://baochinhphu.vn)

Đặt vấn đề

Trong thời gian qua, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị đã có nhiều âm mưu, thủ đoạn, luận điệu, quan điểm sai trái, thù địch^[1] nhằm chống phá Đảng và Nhà nước, phủ nhận những thành quả đất nước đã đạt được trong 35 năm đổi mới. Họ đã triệt để sử dụng mọi cách thức, phương tiện, công cụ, hành động từ trực tiếp đến gián tiếp, vô cùng thâm độc để đánh vào nhận thức, tư tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhằm mục tiêu lớn nhất là xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, làm thay đổi chế độ xã hội chủ nghĩa. Để chống lại những quan điểm sai trái, thù địch đó, phải sử dụng tổng hợp nhiều công cụ, biện pháp để đấu tranh, phản bác, trong đó báo chí có vai trò đặc biệt quan trọng trên trận địa tư tưởng, lý luận.

1. Âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch trong tình hình mới

Trong tình hình dịch bệnh COVID-19, các thế lực thù địch đã thay đổi hình thức chống phá, chuyển dần sang triệt để sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền những luận điệu xuyên tạc, quan điểm sai trái, thông tin xấu độc. Theo Bộ Công an: “Vì dịch COVID-19 nên lực lượng chống đối, các thế lực thù địch đã thay đổi phương thức tiến hành chống phá. Trước đây, họ thực hiện các phương thức, thủ đoạn truyền thống như đưa người về, câu móc trong - ngoài, nay họ triệt để lợi dụng không gian mạng, triệt để lợi dụng công nghệ thông tin để tiến công chống phá chúng ta”[2].

Mục tiêu nhất quán không thay đổi của các thế lực thù địch là chống phá tận gốc về tư tưởng, đưa ra những luận điệu xuyên tạc, phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, cụ thể là phủ nhận các luận điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; xuyên tạc, phủ định các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phủ định các giá trị lịch sử của dân tộc và những thành quả của cách mạng Việt Nam; xuyên tạc, bịa đặt, nói xấu cán bộ, đảng viên của Đảng; xuyên tạc, bóp méo các sự kiện phức tạp, nhạy cảm. Trắng trợn hơn, các thế lực thù địch phủ nhận những thành tựu của Việt Nam đạt được trong 35 năm đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng. Họ lập luận rằng, Đảng Cộng sản Việt Nam “đã chọn con đường sai”, rằng “Chủ nghĩa xã hội chính là bước quá độ từ chủ nghĩa xã hội nghèo đói tiến tới chủ nghĩa tư bản, những ước mơ của chủ nghĩa xã hội thì chính chủ nghĩa tư bản đã thực hiện rồi, rằng người ta có thể dễ dàng tìm thấy ở chủ nghĩa tư bản những lời giải đáp đầy đủ cho mọi vấn đề được đặt ra trong đời sống loài người. Tóm lại, người ta muốn nói những người mác xít bàn về chủ nghĩa xã hội chẳng khác nào bàn về hư vô”^[3]. Từ đó cho rằng, việc xác định thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là phi thực tế, cần phải bị xóa bỏ.

Các phần tử thoái hóa, bất mãn ở trong nước thường cộng tác với các phần tử phản động ở nước ngoài nhằm mưu cầu lợi ích cá nhân. Họ tiếp nhận, phát tán tài liệu có nội dung xấu, móc nối viết bài nói xấu chế độ, quan điểm phản động, cực đoan chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam trên internet và mạng xã hội. Đặc biệt, trước, trong và sau khi diễn ra Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, bầu cử Quốc hội Khóa XV, họ nói xấu, đặt điều vu khống về các đồng chí lãnh đạo, xuyên tạc tình hình mâu thuẫn nội bộ, đặc biệt là thủ đoạn dựng lên các “phe cánh”; tung tin không chính xác, xuyên tạc, bóp méo về công tác nhân sự. Ngoài ra, các thế lực thù địch sử dụng mạng xã hội để đăng tải, cắt xén và ngụy tạo các đơn thư khiếu nại, khiếu kiện, tố cáo, xuyên tạc, bôi nhọ, hạ uy tín lãnh đạo các cấp, bịa đặt chính quyền đàn áp, bắt giam những người tự ứng cử đại biểu Quốc hội, vu cáo chính quyền tước quyền bầu cử của người dân[4]. Bên cạnh đó, họ còn tung tin bịa đặt như “việc bầu cử là hình thức”, “kết quả đã được dàn xếp”, “nhiều cử tri không quan tâm bầu cử và sẽ không đi bầu”, xuyên tạc, nói xấu các ứng cử viên và kêu gọi, kích động các cử tri “không biết, không bầu”, “bỏ hết, lấy cả”[5]. Từ đó, kích động và kêu gọi những thành phần bất mãn thực hiện chiến dịch không đi bầu cử, tẩy chay bầu cử.

Khi đất nước đang thực hiện nhiệm vụ kép vừa chống dịch bệnh COVID-19, vừa bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội, thì các thế lực thù địch ra sức xuyên tạc, bóp méo và gây mất lòng tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Chúng kích động và lôi kéo những người bất mãn, không đủ nhận thức vào quỹ đạo chống phá công tác phòng, chống COVID-19 của Việt Nam. Khi chính quyền địa phương tổ chức giãn cách xã hội, thì các thế lực thù địch xuyên tạc bằng những luận điệu như: Giãn cách xã hội làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của nhân dân, ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế - xã hội của địa phương.

Có thể thấy, trong tình hình mới, các quan điểm sai trái, thù địch biểu hiện hết sức đa dạng, phức tạp với mức độ thường xuyên, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt. Mục đích của các thế lực thù địch là làm lung lay nền tảng tư tưởng, làm suy giảm niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, từ đó xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Nếu mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân không đủ bản lĩnh chính trị vững vàng để nhận diện các quan điểm sai trái, thù địch thì rất có thể sẽ đi đến hậu quả nguy hiểm khó lường.

2. Vai trò của báo chí trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch

Báo chí là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, xã hội nghề nghiệp; là diễn đàn của nhân dân. Bản chất của hoạt động báo chí là thông tin, nhưng báo chí thông tin để thực hiện chức năng tư tưởng, chức năng giáo dục, chức năng văn hóa, giải trí, giám sát, phản biện xã hội. Nói cách khác, báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc tác động vào tư tưởng, tình cảm, định hướng dư luận xã hội. Trong cuộc đấu tranh phòng, chống các luận điệu sai trái, thù địch, báo chí có vai trò đặt biệt quan trọng, thể hiện trên các điểm chủ yếu sau:

Thứ nhất, báo chí đóng vai trò như một “cẩm nang” hướng dẫn các lực lượng chức năng và nhân dân trong việc nhận thức, tổ chức cách thức, biện pháp đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch. Nhiều bài viết được các báo, tạp chí và các cổng thông tin điện tử đăng tải, đã đưa đến những nhận thức mới trong công tác đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận, tập trung phân tích, nhận diện các âm mưu, hành động tuyên truyền các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch trên nhiều phương diện, khía cạnh (chủ thể tiến hành, đối tượng tác động, phương thức tổ chức, thủ đoạn triển khai và hậu quả gây ra). Các cơ quan báo chí còn tích cực đấu tranh, phê phán mạnh mẽ biểu hiện tiêu cực như: Chủ nghĩa cá nhân, cục bộ, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, các hiện tượng tiêu cực và tệ nạn xã hội, góp phần tích cực ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, nâng cao lòng tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước, từ đó gắn kết quần chúng nhân dân vào việc tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh chống các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch.

Hai là, báo chí là diễn đàn định hướng dư luận xã hội, xác định và phản bác các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phần tử cơ hội. Hiện nay báo chí và truyền thông Việt Nam có nhiều loại hình, nhiều kênh thông tin như báo in, báo hình, báo nói, báo điện tử. Tính đến ngày 31 - 12 - 2020, Việt Nam có 779 cơ quan báo chí, trong đó có 142 báo, 612 tạp chí, 25 cơ quan báo chí điện tử độc lập; 72 cơ quan có giấy phép hoạt động phát thanh - truyền hình, với hơn 41.000 người đang công tác tại các cơ quan báo chí và 21.132 người được cấp thẻ nhà báo[6]. Với một hệ thống báo chí lớn và một lực lượng nhân lực đông đảo ở mỗi thời điểm, ở khắp mọi nơi trên cả nước cũng như lực lượng báo chí trên mạng xã hội, báo chí thật sự trở thành mặt trận đóng vai trò quan trọng trong đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch. Đặc biệt là các cơ quan báo chí, thông tấn lớn của Đảng và Nhà nước, như Báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam... đã kịp thời xây dựng và tổ chức nhiều chuyên mục, tin, bài viết cả trên giấy và trên không gian mạng, để đấu tranh vạch trần âm mưu, phương thức, thủ đoạn tuyên truyền các quan điểm độc hại, sai trái, thù địch cũng như đưa ra các cách thức đấu tranh ngăn chặn. Trong dịp bầu cử Đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, các cơ quan báo chí, nhất là báo mạng (tiêu biểu là báo Quân đội nhân dân Online và Tạp chí Cộng sản điện tử) đã đăng tải nhiều bài viết đấu tranh phản bác những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch và những kẻ cơ hội chính trị, đấu tranh chống các luận điệu “thiếu dân chủ”, “dân chủ hình thức”[7] của các thế lực thù địch, tuyên truyền cảnh giác với các thế lực thù địch và những kẻ cơ hội chính trị sử dụng quyền tự ứng cử vào Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp; đấu tranh với những quan điểm của họ khi trả lời phỏng vấn báo chí nước ngoài, ở các “thư ngỏ”, “thư kiến nghị”, “góp ý”, “lời tâm huyết” với mục đích “đục nước béo cò” kích động người dân chống phá, tẩy chay bầu cử trên mạng xã hội[8].

Ba là, báo chí là phương tiện thông tin sắc bén của Đảng và Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội nghề nghiệp để giáo dục, thuyết phục nhân dân xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, đấu tranh chống thông tin xấu, độc. Dưới ảnh hưởng của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ, báo chí ngày càng trở thành một yếu tố trong quá trình quản lý kinh tế, xã hội của mỗi quốc gia. Mặt khác, báo chí bảo đảm thông tin cho nhân dân về tất cả các vấn đề, sự kiện của đời sống xã hội và thế giới xung quanh với một phạm vi rộng lớn, tham gia vào việc hình thành dư luận xã hội đúng đắn, xây dựng thế giới quan khoa học, thái độ sống tích cực và nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi công dân đối với Tổ quốc. Trong đấu tranh chống các luận điệu xuyên tạc, thù địch, báo chí giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu rõ đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhất là Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”(ngày 22 - 10 - 2018). Ngoài ra, báo chí còn là công cụ để phát hiện, khẳng định, nhân rộng những cái đúng, tích cực, điển hình và những nhân tố mới; đồng thời, phê phán cái xấu, cái tiêu cực, những hành vi sai trí, lệch lạc trong xã hội; phát hiện và phản bác có hiệu quả những thông tin, quan điểm sai trái, phản động, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng. Đối với công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19, báo mạng đã tích cực, chủ động đăng tải những thông tin chính xác, kịp thời của Đảng, Nhà nước và nhân dân về phòng bệnh COVID-19, giúp nhân dân nhận thức đúng và đầy đủ về chủ trương, chính sách về phòng chống dịch bệnh, từ đó có khả năng “miễn dịch” và cùng với các lực lượng chức năng đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch của kẻ thù về công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 của Việt Nam.

Bốn là, báo chí là công cụ phát huy vai trò của nhân dân trong việc phản bác những luận điệu xuyên tạc, chống phá Đảng và Nhà nước. Với chức năng của mình, báo chí là diễn đàn của quần chúng nhân dân, thể hiện tiếng nói của dân tộc, phản ánh những hoạt động của quần chúng xây dựng cuộc sống mới[9]. Thông qua đó, mọi người dân có thể tham gia vào đời sống chính trị - xã hội của đất nước bằng cách tiếp cận với những bài viết, thông tin của Đảng, Nhà nước, các cơ quan báo chí của Việt Nam.

3. Một số giải pháp phát huy vai trò của báo chí đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới

Để báo chí phát huy hiệu quả hơn trong việc phản bác những luận điệu xuyên tạc, chống phá của thế lực thù địch, Đảng và Nhà nước cần thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Nguồn nhân lực chất lượng cao báo chí không những thông hiểu về truyền thông đại chúng, khả năng chuyên môn, mà còn phải thấu hiểu chủ trương của Đảng, hiểu biết đúng bản chất lịch sử và nắm vững kiến thức chính trị. Nhân lực chất lượng cao trên lĩnh vực báo chí có vai trò quan trọng trong việc nhận biết, phân tích, đánh giá và đề ra giải pháp phản bác các luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch; đồng thời, giúp các kênh thông tin nâng cao chất lượng thông tin, giải quyết mối quan hệ giữa tính thời sự, nhanh chóng và chính xác, đúng sự thật. Ngoài ra, cần xây dựng đội ngũ nhà báo có phẩm chất chính trị trong sáng, ý thức trách nhiệm công dân, đạo đức nghề nghiệp. Ðể thực hiện tiêu chí này, rất cần nhãn quan chính trị đúng đắn, sự nhạy cảm và tinh thần trách nhiệm cao của người làm báo, nhất là cán bộ lãnh đạo cơ quan báo chí. Do đó, Nhà nước cần xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, phóng viên, biên tập viên có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển báo chí trong tình hình mới.

Thứ hai, tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan chủ quản báo chí, xuất bản và các cơ quan tuyên giáo, thông tin. Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam cần chỉ đạo, định hướng kịp thời chặn đứng, xử lý thật nghiêm khắc tình trạng “báo hóa” tạp chí điện tử. Hội Nhà báo Việt Nam cần cổ vũ nhà báo, phóng viên bám sát thực tiễn sinh động của đời sống xã hội, của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; phát hiện, tôn vinh những điển hình tiêu biểu, phản ánh những điểm sáng tích cực về các bài viết, chuyên mục, tin bài hay về công tác tuyên truyền bảo vệ tư tưởng của Đảng, phát hiện và định hướng dư luận trước những thông tin sai sự thật, các luận điệu xuyên tạc, chống phá Đảng và Nhà nước của các thế lực thù địch.

Thứ ba, tăng cường vai trò của các cơ quan quản lý báo chí. Cơ quan quản lý cần theo dõi, hướng dẫn thực hiện các mô hình truyền thông gắn với phân tích, đánh giá toàn diện, cụ thể những vấn đề liên quan, nêu bài học kinh nghiệm để nhân rộng nếu mô hình mới thực sự phát huy tác dụng tích cực. Cơ quan quản lý Trung ương và địa phương cần thực hiện hiệu quả việc biểu dương, khen thưởng các đơn vị báo chí và nhà báo có thành tích xuất sắc; đồng thời, phê phán, xử lý nghiêm những sai phạm trong hoạt động báo chí, trong đó, công khai danh sách cơ quan báo chí nhiều sai phạm, bị xử lý, cùng chủ quản các cơ quan báo chí đó. Đồng thời, những hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp, lợi dụng nghề báo để trục lợi, cơ hội cần phải được ngăn chặn với những biện pháp nghiêm khắc nhất; có chế tài, quy định chặt chẽ để những cán bộ báo chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp nhiều lần, nghiêm trọng phải bị tẩy chay, không còn cơ hội len lỏi vào các cơ quan báo chí. Cùng với quyết tâm của cơ quan quản lý, cơ quan chủ quản, cấp ủy đảng, các tổ chức đảng của cơ quan báo chí cần thể hiện vai trò là nhân tố quyết định.

Thứ tư, cải cách hệ thống báo mạng. Đảng và Nhà nước Việt Nam cần xây dựng một số cơ quan báo chí chủ lực, đa phương tiện làm nòng cốt, có vai trò định hướng dư luận xã hội; sắp xếp hệ thống báo chí, bảo đảm doanh thu và tài chính cho các cơ quan báo chí; khắc phục tình trạng chồng chéo, đầu tư dàn trải, buông lỏng quản lý, hoạt động xa rời tôn chỉ, mục đích, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm khắc các sai phạm trong hoạt động báo chí. Với tính lan truyền nhanh chóng và rộng rãi của báo mạng, cần chấn chỉnh những sơ hở trong tổ chức, quản lý, xác định rõ trách nhiệm lãnh đạo, quản lý báo chí của các cấp ủy Đảng, chính quyền, nhất là của người đứng đầu cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí.

Kết luận

Trong mọi thời điểm cách mạng, Đảng nhấn mạnh phải “tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị...” [10].Báo chí có vai trò quan trọng trong việc phản bác các luận điệu xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước của các thế lực thù địch. Báo chí không chỉ là diễn đàn định hướng dư luận xã hội, mà còn là phương tiện tuyên truyền phổ biến đường lối, chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước, phổ biến chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đây là một công cụ để phát hiện, khẳng định, nhân rộng những cái đúng, cái tích cực, điển hình và những nhân tố mới; đồng thời, phê phán cái xấu, cái tiêu cực, những hành vi sai trái, lệch lạc trong xã hội, phát huy vai trò của quần chúng nhân dân trong việc phản bác những luận điệu xuyên tạc, chống phá Đảng và Nhà nước.

Để báo chí phát huy ngày càng hiệu quả, tích cực và chủ động vào việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cần chú trọng xây dựng được một đội ngũ nhân lực chất lượng cao trên lĩnh vực báo chí, đồng thời cải cách hệ thống báo chí tinh, gọn, hiệu quả trong việc xuất bản, đăng tải những thông tin chính xác, tin cậy và nhanh chóng nhằm phản bác những luận điệu xuyên tạc, chống phá Đảng và Nhà nước của các thế lực thù địch.  

Tài liệu tham khảo:

1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tập: I, II.

2. Hà Minh Đức (Chủ biên) (1996), Báo chí những vấn đề lí luận và thực tiễn, tập II, Nxb. Giáo dục, Hà Nội.

3. Hội đồng Lý luận Trung ương (2014), Luận cứ phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội.

---------------------------------------