1. Quan điểm của Đảng về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch

Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị nêu rõ: “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng là bảo vệ Ðảng, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Ðảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước”[1]. 

Theo Nghị quyết, hai hoạt động bảo vệ và đấu tranhcó mối quan hệ chặt chẽ với nhau, trong đó, bảo vệ nền tảng tư tưởng được đặt lên trước, là chính. Nội dung bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nền tảng tư tưởng đó được Cương lĩnh và Điều lệ Đảng khẳng định và phát triển, đường lối lãnh đạo của Ðảng tiếp tục cụ thể hoá trong từng giai đoạn. Bảo vệ nền tảng tư tưởng được thể hiện trên cơ sở quán triệt sâu sắc, vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn Việt Nam, trước hết là trong xây dựng đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thể chế, nguyên tắc tổ chức hoạt động của toàn hệ thống chính trị... Đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là hoạt động có mục đích của Đảng nhằm vạch trần bản chất phản khoa học, phản cách mạng của các thế lực thù địch và góp phần củng cố niềm tin vào hệ tư tưởng của Đảng[2].

Nghị quyết đã đưa ra những nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu: Tiếp tục làm cho toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân nhận thức ngày càng đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội... Tiếp tục làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn, hoàn thiện hệ thống lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong tình hình mới. Hệ thống hóa, phổ biến những thành tựu lý luận mà Ðảng đã đạt được trên cơ sở vận dụng đúng đắn, sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới... Ðổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả tuyên truyền...; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch theo hướng chủ động, có tính thuyết phục cao, hấp dẫn... Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát... Siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong Ðảng. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý và sử dụng internet, mạng xã hội. Xây dựng lực lượng chuyên trách theo hướng tinh gọn, đủ mạnh; đồng thời phát huy cao nhất trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, trước hết là người đứng đầu trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch[3].

2. Một số yêu cầu đổi mới hoạt động nghiên cứu khoa học tại Học viện Chính trị khu vực I hiện nay

2.1. Chức năng, nhiệm vụ của Học viện Chính trị khu vực I

Học viện Chính trị khu vực I là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ khoa học lý luận chính trị của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội, các doanh nghiệp nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập ở khu vực phía Bắc; nghiên cứu khoa học lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các khoa học chính trị, khoa học lãnh đạo, quản lý.

Học viện có nhiệm vụ quan trọng về đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học: (i) Đào tạo, bồi dưỡng cao cấp lý luận chính trị cán bộ lãnh đạo, quản lý; bồi dưỡng, cập nhật kiến thức và kỹ năng lãnh đạo, quản lý; bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác tổ chức, kiểm tra, nội chính, kinh tế, bảo vệ chính trị nội bộ, dân vận, văn phòng cấp uỷ, tôn giáo, dân tộc...; đào tạo hệ cử nhân chính trị cho Đảng Nhân dân cách mạng Lào... theo sự phân công của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. (ii) Nghiên cứu khoa học lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, khoa học chính trị, khoa học lãnh đạo, quản lý và một số ngành khoa học xã hội - nhân văn khác; tham mưu, đề xuất, cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho Đảng và Nhà nước, tổ chức đảng và chính quyền địa phương trong việc hoạch định đường lối xây dựng và phát triển đất nước, địa phương, đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị; nghiên cứu xây dựng, bổ sung chương trình, nội dung, tổ chức biên soạn giáo trình, đề cương bài giảng, tài liệu học tập và tài liệu tham khảo; hợp tác quốc tế về đào tạo và nghiên cứu khoa học...

Như vậy, hai nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học của Học viện có mối quan hệ chặt chẽ, trong đó nghiên cứu khoa học là nhiệm vụ tự thân cần được chú trọng, bởi nó có vai trò hỗ trợ nâng cao chất lượng giảng dạy và nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, giảng viên, đảng viên. Trong giai đoạn hiện nay, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học về nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của Học viện Chính trị khu vực I đòi hỏi cần được nâng cao hơn nữa về chất lượng, hiệu quả.

2.2. Một số yêu cầu đổi mới hoạt động nghiên cứu khoa học tại Học viện hiện nay

Một là,nâng cao nhận thức về trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận

Trách nhiệm trước hết thuộc về Đảng uỷ Học viện, các cấp uỷ chi bộ và người đứng đầu các tổ chức đảng, đơn vị chuyên môn: Xây dựng định hướng nghiên cứu, phân công lực lượng cụ thể, rà soát, giám sát việc thực hiện, gắn với bình xét, đánh giá, xếp loại thi đua, khen thưởng.

Cán bộ, đảng viên học tập, tự học tập, nghiên cứu, trang bị cho mình lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, cập nhật các quan điểm của Đảng, Nhà nước để có nhận thức đúng đắn, chấp hành nghiêm túc và có khả năng phê phán, đấu tranh với những biểu hiện sai trái.

Đội ngũ giảng viên thực hiện nghiên cứu và giảng dạy lý luận chính trị gắn với từng vấn đề, chuyên đề trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận và đấu tranh phản bác.

Ban Quản lý khoa học và Hợp tác quốc tế tham mưu chuyên trách cho Ban Giám đốc trong xác định các hướng nghiên cứu cụ thể của các đơn vị chuyên môn gắn với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận; rà soát, nâng cao chất lượng các đề tài nghiên cứu; tổ chức các hội thảo khoa học chuyên sâu gắn với chủ đề; mời chuyên gia trong và ngoài nước tư vấn tổ chức toạ đàm khoa học về các vấn đề chuyên sâu, kinh nghiệm của các đơn vị, quốc gia khác...; tham mưu kế hoạch tổ chức các đoàn công tác đi học tập kinh nghiệm tại các quốc gia có chung hệ tư tưởng; phối hợp với Trung tâm Thông tin khoa học trong tập hợp, cung cấp thông tin, tài liệu nghiên cứu cho Học viện.

Đội ngũ cán bộ được giao nhiệm vụ chuyên trách như Ban Chỉ đạo 35, Tạp chí, bộ phận Website, cán bộ làm công tác bảo vệ chính trị nội bộ: Tham mưu cho Đảng uỷ, Ban Giám đốc về hướng nghiên cứu, tuyên truyền, xuất bản gắn với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; nâng cao chất lượng đặt bài, tuyển chọn, phản biện bài nghiên cứu; rà soát, sàng lọc chặt chẽ các sản phẩm xã hội hoá.

Uỷ ban Kiểm tra đảng uỷ: Tham mưu cho Đảng uỷ xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát việc các tổ chức đảng, đảng viên thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW và xử lý nghiêm các sai phạm.

Hai là, đẩy mạnh văn hoá đọc trong Học viện

Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện tiếp tục thúc đẩy văn hoá đọc như hiện đại hoá Trung tâm Thông tin khoa học nhằm khai thác tối đa thông tin, tư liệu trong nội bộ, kết hợp chặt chẽ hơn với các đầu mối cung cấp thông tin, phát hành; duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động giới thiệu sách của các khoa chuyên môn và các cá nhân nhà nghiên cứu, góp phần thúc đẩy nhu cầu và hình thành thói quen đọc sách, thảo luận về sách cho cán bộ, giảng viên của Học viện.

Cán bộ, đảng viên cần xác định, với vị trí là lực lượng đấu tranh nòng cốt của Đảng, mỗi cá nhân cần thường xuyên trau dồi kiến thức, nâng cao trình độ; trang bị đầy đủ, vững chắc lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thực tiễn; khắc phục tình trạng ít đọc sách, ít nghiên cứu khoa học, ngại xã hội hoá sản phẩm nghiên cứu nên khó cập nhật và đổi mới cách phân tích, truyền tải các nội dung giảng dạy, bài giảng có nội dung nghèo nàn, dựa chủ yếu vào giáo trình và một vài văn bản chỉ đạo; gây lãng phí về trí tuệ, đồng thời lạc hậu hơn hẳn so với thực tiễn xã hội đang diễn ra. Mỗi cán bộ, đảng viên cần tự củng cố nhu cầu và kỹ năng đọc sách, hình thành kỹ năng phản biện, tự phê phán khi đọc, có trách nhiệm và kỹ năng vận dụng nội dung đã đọc vào thực hiện nhiệm vụ.

Ba là, tiếp tục đầu tư nghiên cứu lý luận theo định hướng trong Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 9 tháng 12 năm 2014 của Bộ Chính trị

(i) Tiếp tục khẳng định và cụ thể hóa những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các giá trị bền vững phù hợp với thực tiễn của Việt Nam; chỉ rõ vấn đề cần bổ sung, phát triển...

(ii) Tiếp tục đi sâu nghiên cứu về bản chất, đặc điểm của chủ nghĩa tư bản hiện đại, tình hình thế giới và khu vực, cục diện, quan hệ giữa các nước lớn, các nước láng giềng và tương quan các lực lượng trên thế giới; các vấn đề về dân chủ, nhân quyền, tôn giáo. Tăng cường nghiên cứu dự báo tình hình.

(iii) Đối với những trào lưu tư tưởng, học thuyết, lý thuyết mới, tiếp tục mở rộng và đi sâu nghiên cứu trên quan điểm khách quan, biện chứng và tiếp thu những giá trị tiến bộ. Kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa giáo điều, chủ nghĩa xét lại, chủ nghĩa cơ hội và các tư tưởng thù địch dưới mọi màu sắc.

(iv) Nghiên cứu, phát triển và hoàn chỉnh những luận cứ khoa học làm cơ sở hoạch định đường lối, chính sách của Đảng: Hệ thống quan điểm về mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam; xây dựng nền văn hóa; làm rõ mối quan hệ, kết hợp hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; vấn đề hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân; nguyên tắc tổ chức và hoạt động, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội...; nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng; về chống suy thoái tư tưởng chính trị trong một bộ phận cán bộ, đảng viên[4].

Năm là, đa dạng hoá phương thức nghiên cứu để bảo vệ và đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, thù địch

Đảng uỷ và cấp ủy các chi bộ cần xây dựng nghị quyết, kế hoạch về lãnh đạo bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch gắn với lĩnh vực chuyên môn, nhiệm vụ của từng đơn vị.

Ban chỉ đạo 35  của Học viện cần xây dựng được kế hoạch nghiên cứu, đấu tranh tư tưởng, lý luận qua các hình thức: Hội thảo khoa học, thông tin tuyên truyền trên tạp chí, xuất bản các ấn phẩm. 

Tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cấp uỷ, đơn vị chuyên môn trong giáo dục chính trị, tư tưởng, cập nhật các quan điểm, nghị quyết, chính sách, pháp luật; thường xuyên tiến hành tự phê bình và phê bình, phê phán những suy nghĩ, quan điểm, tư tưởng sai trái, lệch lạc; chấn chỉnh những biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cùng những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Đẩy mạnh hoạt động sinh hoạt khoa học qua hoạt động của Hội đồng khoa học, tăng cường mời các chuyên gia bên ngoài Học viện trao đổi khoa học.

Tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh theo phương châm lý luận gắn với thực tiễn. Tăng cường nội dung bồi dưỡng nghiệp vụ công tác, xử lý các tình huống. Đổi mới hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo hướng thực chất. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong học tập lý luận chính trị.

Đảng uỷ, Ban Giám đốc tăng cường hoạt động sơ kết, tổng kết để phát hiện điển hình tiên tiến, những mô hình hay, cách làm tốt để tiến hành công tác thi đua, khen thưởng; kịp thời làm công tác cổ vũ, động viên những tập thể, cá nhân có thành tích tốt trên mặt trận đấu tranh tư tưởng.

Sáu là, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên sai phạm

Đảng uỷ, các chi bộ cần tăng cường công tác quản lý đảng viên, kiểm tra, giám sát thường xuyên nhằm sớm phát hiện và xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên vi phạm Quy định số 285-QĐ/TW, làm lộ lọt bí mật của Đảng và Nhà nước, có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”; lan truyền những thông tin sai lệch hoặc tán phát những nội dung xấu, xuyên tạc, vu khống, kích động.

Uỷ ban Kiểm tra Đảng uỷ chủ động tham mưu với Đảng uỷ trong xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ của các tổ chức đảng và đảng viên, đưa nội dung kiểm tra việc thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW vào chương trình kiểm tra, giám sát hằng năm và nhiệm kỳ; tham mưu cho Đảng uỷ xử lý nghiêm tổ chức đảng và đảng viên sai phạm; hướng dẫn các chi bộ, nhất là các chi bộ khối nghiên cứu, giảng dạy đưa nội dung kiểm tra việc thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW vào chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát của chi bộ.

Tài liệu tham khảo:

1. Bộ Chính trị,Quy định số 285-QĐ/TW, ngày 25/4/2015 về “dân chủ trong nghiên cứu lý luận chính trị trong các cơ quan đảng, nhà nước”.

2. Bộ Chính trị,Chỉ thị số 23-CT/TW ngày 09/2/2018 về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới.

3. Bộ Chính trị,Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 về Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.