Hơn 95 năm hình thành và phát triển, truyền thông báo chí luôn làm tốt công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng hành cùng sự phát triển của đất nước. Với sự phát triển của đời sống xã hội, của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang đặt ra những thách thức, yêu cầu mới với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Để tiếp tục bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch cần phải tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của truyền thông báo chí trong hoạt động này.

1. Vai trò của công tác truyền thông báo chí trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch

Một là, tuyên truyền, phổ biến chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước

Mục đích khi xuất bản báo Thanh niên (21/6/1925) (cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên) - Tờ báo đầu tiên của báo chí cách mạng Việt Nam là nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào trong nước, thức tỉnh đồng bào và tập hợp lực lượng cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp. Hơn 95 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước truyền thông báo chí luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, thực sự trở thành tiếng nói của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp, là diễn đàn của nhân dân; tích cực tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. 

Báo chí có vai trò vô cùng to lớn trong việc tuyên truyền, định hướng đường lối chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam. Thực tiễn đời sống xã hội cho thấy, từ những chủ trương, đường lối, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, thông qua các bài báo, bản tin, video, phóng sự... đã tuyên truyền, phổ biến làm cho những định hướng chính trị ngày càng thấm nhuần trong đời sống xã hội; xây dựng thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng, phương pháp luận khoa học cho quần chúng nhân dân từ đó bảo vệ, củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng.

Cùng với đó, truyền thông báo chí đã đóng góp quan trọng trong việc thông tin về tình hình đất nước, công cuộc xây dựng và bảo vệ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; những thành tựu đạt được trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào chế độ xã hội chủ nghĩa và công cuộc đổi mới mà Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân đã lựa chọn.

Hai là, giúp nhân dân nhận rõ âm mưu, thủ đoạn và những phương thức chống phá mà các thế lực thù địch thường tiến hành

Triệt để lợi dụng thành tựu của các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đặc biệt là sự phát triển của công nghệ thông tin, sự xuất hiện mạnh mẽ và tràn lan của các trang mạng xã hội, các thế lực thù địch tăng cường đẩy mạnh “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ với nhiều thủ đoạn và phương thức khác nhau. Thông qua internet đặc biệt là các trang mạng xã hội, các thế lực thù địch, phản động tung ra những thông tin xấu độc, luận điệu xuyên tạc: các chủ trương, đường lối, quan điểm lãnh đạo của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực với các luận điệu vô cùng tinh vi, từ đó làm cho nhân dân mất niềm tin vào Đảng, Nhà nước.

Âm mưu, thủ đoạn và phương thức tiến hành chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng đã được nhiều nhà khoa học, nhiều nhà báo, nhiều tác giả làm rõ trong bài viết được đăng tải trên các tạp chí khoa học, tạp chí điện tử, trang facebook đã giúp quần chúng nhân nhân nhanh chóng, kịp thời nắm bắt được. Một số tờ báo thông qua tổ chức các diễn đàn trực tuyến đã góp phần định hướng chính trị, tư tưởng và nâng cao nhận thức cho quần chúng nhân dân về các vấn đề “nóng”, các quan điểm sai trái, thù địch, những thông tin xấu, độc và những vấn đề mà dư luận xã hội đang quan tâm giúp nhân dân nâng cao tinh thần cảnh giác, thêm yêu quê hương, đất nước, củng cố niềm tin vào chế độ, vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước. Trên cơ sở nhận thức đầy đủ, toàn diện về những vấn đề đó, quần chúng nhân dân sẽ tỏ thái độ và có hành động để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. 

Ba là, đa dạng về loại hình, chuyên sâu về mặt khoa học trong đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch

Ngay từ những ngày đầu vận động thành lập Đảng Cộng sản ở Việt Nam, báo chí là một mặt trận vô cùng quan trọng trong công tác tư tưởng. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhắc nhở những người làm báo: Một tờ báo có ảnh hưởng trong dân chúng rất mạnh”[2, tr.465]; “Đối với những người viết báo chúng ta, cái bút là vũ khí sắc bén, bài báo là tờ hịch cách mạng để động viên quần chúng đoàn kết đấu tranh... vì độc lập dân tộc, tiến bộ xã hội và hoà bình thế giới”[3, tr.540]. 

Hơn 95 năm qua, báo chí cách mạng đã có sự lớn mạnh không ngừng về cả số lượng, chất lượng: Khoảng 50.000 người đang làm việc trong lĩnh vực báo chí; gần 1.000 cơ quan báo chí thuộc bốn loại hình báo in, phát thanh, truyền hình và báo điện tử, trong đó có 165 cơ quan báo, 663 tạp chí, 23 cơ quan báo điện tử độc lập, 02 đài phát thanh - truyền hình quốc gia, 64 đài địa phương, 5 kênh truyền hình[5]. Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, truyền thông báo chí đã góp phần quan trọng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, thù địch. Quán triệt Nghị quyết 35 của Đảng, nhiều tờ báo đã mở chuyên trang, chuyên mục đăng tải các bài viết bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trực tiếp, trực diện đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch như: “Đấu tranh phản bác luận điệu sai trái, thù địch” của Tạp chí Cộng sản, “Làm thất bại chiến lược “Diễn biến hoà bình”” của báo Quân đội nhân dân, “Bình luận - phê phán” của Tạp chí Quốc phòng toàn dân”, “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” của Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, “Nghiên cứu, phát triển lý luận và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” của Tạp chí Giáo dục lý luận... với những bài viết, bài phân tích đã cung cấp, luận giải khoa học đã nhận được ý kiến phản hồi tốt của các chuyên gia, nhà khoa học và bạn đọc trên cả nước. 

Nhiều tạp chí khoa học hiện nay, bên cạnh tạp chí in đã xuất bản tạp chí điện tử nhằm kịp thời đáp ứng nhu cầu tiếp nhận thông tin của người dân. Những bài viết chuyên sâu, luận giải sâu sắc của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và lực lượng chuyên trách bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch tiêu biểu là lực lượng 35 và lực lượng 47 trong thời gian qua đã góp phần quan trọng trong phản bác, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch. 

(Ảnh: https://hdll.vn)

Bốn là, đấu tranh chống lại tư tưởng bảo thủ lạc hậu, xây dựng môi trường văn hoá tích cực, lành mạnh, xây dựng con người mới

Xác định tư tưởng, đạo đức, văn hoá là một trong những yếu tố cốt lõi quan trọng hình thành nên chuẩn mực, lối sống, nếp sống quyết định đến nhân cách của một con người trong thời gian qua, bằng nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi các thế lực thù địch đã tăng cường phá hoại nền văn hoá mới của dân tộc. Có thể thấy, mục tiêu tấn công trên lĩnh vực văn hoá, tư tưởng của các thế lực thù địch không thay đổi. Gần đây họ sử dụng những chiêu thức mới, tiếp cận theo hướng “mềm dẻo” để thâm nhập sâu vào các lĩnh vực của đời sống xã hội từ đó tác động tăng cường phá hoại nền tảng tư tưởng, bản sắc văn hoá dân tộc. Nhận thức rõ âm mưu, thủ đoạn này của các thế lực thù địch, trong thời gian qua dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, các cơ quan báo chí, truyền thông, đội ngũ người làm báo đã tăng cường đấu tranh chống lại những tư tưởng bảo thủ lạc hậu, khuyến khích xây dựng môi trường văn hoá tích cực, lành mạnh, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. Truyền thông báo chí với chức năng cung cấp thông tin, định hướng nhận thức, tác động tình cảm về các sự kiện, vấn đề mà xã hội quan tâm đã thực sự trở thành phương tiện giáo dục và giải trí bổ ích, thiết thực... để đấu tranh chống lại tư tưởng bảo thủ lạc hậu, xây dựng môi trường văn hoá tích cực, lành mạnh; xây dựng con người mới.

Những bài nghiên cứu của các nhà khoa học về khắc phục ảnh hưởng của tư tưởng lạc hậu trong xây dựng con người Việt Nam hiện nay đã chỉ rõ những biểu hiện ảnh hưởng, nguyên nhân của tư tưởng lạc hậu và đề xuất những giải pháp để khắc phục điều đó; tổng kết và đúc rút kinh nghiệm việc thực hiện các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá mới”... Các trang báo thường xuyên chú trọng tuyên truyền những giá trị đạo đức, văn hoá, lối sống tốt đẹp, tấm gương “Người tốt, việc tốt” nhằm cổ vũ, khuyến khích, động viên toàn dân tích cực đấu tranh chống lại tư tưởng bảo thủ lạc hậu, xây dựng môi trường văn hoá tích cực, lành mạnh; xây dựng con người mới. 

Trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, truyền thông báo chí đã thực hiện tốt chức năng phát hiện, khẳng định và nhân rộng cái hay, cái đẹp, những điển hình, những nhân tố mới ra toàn xã hội đồng thời, tích cực đấu tranh phê phán cái xấu, cái tiêu cực, uốn nắn những nhận thức lệch lạc; tích cực đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch về những giá trị tốt đẹp của dân tộc, xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

2. Một số giải pháp tiếp tục phát huy vai trò của truyền thông báo chí trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới

Trong tình hình mới, để hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch đòi hỏi trong thời gian tới các cơ quan báo chí, đội ngũ những người làm báo cần quán triệt và thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của các cấp uỷ đảng, sự quản lý của các cơ quan chức năng đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của hệ thống truyền thông báo chí khắc phục tình trạng “buông lỏng”, “xem nhẹ” công tác lãnh đạo đối với các cơ quan báo chí. Xây dựng hệ thống báo chí truyền thông thực sự vững mạnh đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị nói chung, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch nói riêng. Cần thực hiện tốt định hướng dư luận xã hội, chủ động trong việc công khai, minh bạch thông tin về chính sách của Nhà nước đặc biệt là những vấn đề, sự kiện “nóng”, nhạy cảm để đẩy lùi các thông tin xấu, độc, giả lan truyền trong xã hội đồng thời nâng cao nhận thức của quần chúng nhân dân trước âm mưu, thủ đoạn và các phương thức chống phá của các thế lực thù địch. Kiên quyết xử lý nghiêm theo pháp luật của Nhà nước đối với các cơ quan báo chí, đội ngũ làm báo đăng tải những thông tin chưa được xác minh, kiểm chứng, chưa có cơ sở, căn cứ gây ảnh hưởng không tốt đến dư luận xã hội.

Hai là, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng thiết lập hành lang pháp lý, xây dựng cơ chế cụ thể và phù hợp nhằm tổ chức phối hợp giữa các lực lượng, phát huy thế mạnh và vai trò của các tờ báo tạo nên sức mạnh tổng hợp trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Phát huy hơn nữa vai trò đi đầu, chủ lực, xung kích của các tờ báo lớn trong việc xây dựng các chuyên mục, chuyên trang, tuyến bài đấu tranh trọng tâm, trọng điểm; chủ động đấu tranh phòng, chống những âm mưu, thủ đoạn “lợi dụng các phương tiện thông tin đại chúng để xuyên tạc sự thật, kích động, gây rối, chia rẽ làm mất đoàn kết nội bộ”[1, tr.188]. 

Ba là, các cơ quan báo chí cần đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng và tổ chức lực lượng trực tiếp tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, những thông tin xấu, độc thông qua nhiều hình thức khác nhau đặc biệt phát huy thế mạnh của các phương tiện thông tin đại chúng như internet và mạng xã hội. Xây dựng cơ chế, chính sách động viên, khuyến khích và bảo vệ đội ngũ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. 

Bốn là, nâng cao chất lượng đội ngũ làm báo đặc biệt là lực lượng chuyên trách về công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Cần thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ làm báo về yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Cùng với đó cần tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng lập trường kiên định, bản lĩnh vững vàng để nâng cao “sức đề kháng”, tạo khả năng “miễn dịch” trước các quan điểm sai trái, thù địch cũng như sự công kích, lôi kéo, mua chuộc từ các thế lực phản động, thù địch trong và ngoài nước.

Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng trao Giải A cho các tác giả, đại diện nhóm tác giả tại Lễ trao Giải báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng lần thứ VI, năm 2021

(Ảnh: https://www.tuyengiaokontum.org.vn)

Năm là, đội ngũ nhà báo cần không ngừng học tập lý luận chính trị, nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thường xuyên trau dồi trình độ chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao bản lĩnh chính trị, tư tưởng của bản thân; năng lực đấu tranh phản bác lại những quan điểm, luận điệu sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch trong tình hình mời. Mỗi cán bộ làm công tác báo chí, truyền thông cần thường xuyên tự học tập, tự tu dưỡng “rèn bút, luyện nghề” để “bút sắc, lòng trong, tâm sáng” đáp ứng yêu cầu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.

Kết luận

Trong những năm qua, thực hiện Nghị quyết 35-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, truyền thông báo chí đã có nhiều đóng góp quan trọng trong công tác tuyên truyền, phổ biến chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nâng cao nhận thức của người dân để người dân hiểu rõ về âm mưu, thủ đoạn, phương thức chống phá chủ yếu của các thế lực thù định; trực tiếp đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới; cổ vũ, động viên toàn dân xây dựng lối sống mới, con người mới xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, có thể thấy, hệ thống truyền thông báo chí còn chưa phát huy hết tiềm năng, sức mạnh của mình trong công tác này. Do đó, việc quán triệt, triển khai một số giải pháp trên sẽ góp phần phát huy hơn nữa tiềm năng, sức mạnh của hệ thống truyền thông báo chí trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.

Tài liệu tham khảo:

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

[2] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội.

[3]Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 14, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội.

[4] Phong Nguyên, Báo chí với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay, https://tapchicongsan.org.vn

[5] Đào Duy Quát, Cội nguồn báo chí cách mạng Việt Nam, https://baochinhphu.vn

[6] Những quan điểm, định hướng của Đảng đối với hoạt động báo chí, xuất bản; tình hình công tác báo chí, xuất bản thời gian qua, một số nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới (Tài liệu phục vụ công tác chỉ đạo, định hướng hoạt động báo chí, xuất bản trong giai đoạn hiện nay), https://btgtu.binhthuan.dcs.vn