Từ khoá: Đối thoại và đấu
tranh về quyền con người; quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quyền con
người; quyền con người, Việt Nam.
Đẩy mạnh truyền thông về quyền con người
(/baochinhphu.vn)
Đặt vấn đề
Quyền con người (QCN) là những giá trị chung, phổ biến
nhưng đồng thời, cũng phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế - xã hội,
truyền thống, văn hoá, lịch sử của mỗi quốc gia. Đối thoại và đấu tranh (ĐT&ĐT) trên lĩnh vực QCN
không chỉ giúp cho nhân dân trong nước hiểu rõ hơn về quan điểm, chủ trương,
đường lối của Đảng mà còn để các nước trên thế giới có cái nhìn đúng đắn về vấn đề nhân quyền ở Việt
Nam, từ đó phản bác các luận điệu sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch,
khẳng định vị thế của Việt Nam tại các diễn đàn quốc tế. Đẩy mạnh công tác ĐT&ĐTtrên lĩnh vực QCN theo quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam trong tình hình mới vừa là vấn đề có tính cấp bách, vừa là
nhiệm vụ thường xuyên, cơ bản, lâu dài của mỗi cán bộ, đảng viên.
1. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam về đối thoại và đấu tranh trên lĩnh vực quyền con người
Nhận thức được tầm quan
trọng của đối thoại trên lĩnh vực QCN, ngày 12/7/1992 Ban Bí thư Trung ương
Đảng khóa VII đã ban hành Chỉ thị số 12-CT/TW về vấn đề quyền
con người và quan điểm, chủ trương của Đảng. Chỉ thị nêu rõ: “Đối
với những tổ chức và cá nhân, vì mục đích hoạt động thuần túy nhân đạo, từ
thiện hoặc những người lâu nay có thiện chí với ta, nhưng vì thiếu thông tin
chính xác hoặc ít nhiều bị sức ép của các thế lực phản động hoặc của nền chính
trị nội bộ nước họ thì ta cần có thái độ chân thành, cởi mở, kiên trì giải
thích, thuyết phục để tranh thủ họ đồng tình với ta...”[2,
tr.16-17].
Như vậy, đối thoại trên
lĩnh vực QCN được sử dụng với nhân dân, các tổ chức, cá nhân chưa hiểu đúng
quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước Việt Nam về vấn đề này.
Mục tiêu của đối thoại, trước tiên và chủ yếu là nhằm thực hiện, phát huy nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa trong toàn thể nhân dân, cảm hoá, gây dựng niềm tin
trong nhân dân từ đó cô lập, làm thất bại hoàn toàn các âm mưu, thủ đoạn, hoạt
động chống phá của các thế lực thù địch, phản động. Cùng với đó, "thông
qua đối thoại làm cho các nước hiểu đúng về quan điểm, thành tựu QCN ở Việt
Nam, tăng cường sự đồng thuận, khắc phục và thu hẹp những vấn đề chưa đồng
thuận, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của các nước, các tổ chức quốc tế, nhân
dân thế giới, và cộng đồng người Việt Nam định cư ở nước ngoài,...”[2,
tr.106-107]. Đối thoại trên lĩnh vực QCN phải được thực hiện
trên cơ sở: Khoa học, dân chủ, xây dựng, thuyết phục lẫn nhau[5].
Đối với đấu tranh trên lĩnh vực
QCN, Đảng xác định đối tượng là các phần tử phản động, “các lực lượng thù địch
dùng vấn đề QCN với âm mưu chống phá ta”[2, tr.16-17]. Vì vậy, khác với đối
thoại, mục tiêu của đấu tranh trên lĩnh vực QCN là làm thất bại các âm mưu, thủ
đoạn sử dụng QCN như một công cụ để phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, xoá bỏ
chế độ chính trị - xã hội ở Việt Nam của những đối tượng cố tình xuyên tạc, bôi
nhọ chủ trương, chính sách về QCN của Đảng, Nhà nước[2, tr.16-17]. Đảng Cộng sản Việt Nam
đề ra yêu cầu khi đấu tranh: “cần phải phê phán vạch trần luận điệu và thủ đoạn
xấu” của các thế lực thù địch, “tỉnh táo theo dõi, phân tích và có dự báo về
những âm mưu, thủ đoạn mới của địch để chủ động kịp thời đấu tranh; hết sức
tránh những sai lầm, sơ hở có thể bị địch lợi dụng xuyên tạc, thổi phồng để tập
hợp lực lượng chống ta”[2, tr.17]; “thường xuyên nắm chắc tình hình, dự báo kịp thời âm mưu, phương
thức, thủ đoạn hoạt động của các thế lực thù địch sử dụng vấn đề dân chủ, dân
quyền để can thiệp, gây sức ép, chống phá ta, từ đó chủ động có chủ trương, đối
sách đấu tranh vô hiệu hoá các hoạt động của chúng...”[1,
tr.107].
Khi tiến hành ĐT&ĐT trên lĩnh vực QCN, Chỉ thị 12 khẳng định: Phải
có sự phân tích, đánh giá từng loại đối tượng, phân biệt đối tượng nào thì đối
thoại, đối tượng nào kiên quyết phải đấu tranh, từ đó lựa chọn được phương thức
đúng đắn, hiệu quả. Đối với công tác ĐT&ĐT trên lĩnh vực này, Văn kiện Đại
hội XII của Đảng đã đặt ra yêu cầu: "các cấp ủy đảng và chính quyền phải
thường xuyên đối thoại, lắng nghe, học hỏi, tiếp thu ý kiến, giải quyết các khó
khăn, vướng mắc, yêu cầu chính đáng của nhân dân; tin dân, tôn trọng, lắng nghe
những ý kiến khác; có hình thức, cơ chế, biện pháp cụ thể, thích hợp để nhân
dân bày tỏ chính kiến, nguyện vọng và thực hiện quyền làm chủ của mình thông qua
Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể nhân dân”[6, tr.160]. Đồng thời, phải
"kiên quyết đấu tranh, làm thất bại mọi âm mưu, hành động can thiệp vào
công việc nội bộ, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ,
an ninh quốc gia và ổn định chính trị của đất nước”[6, tr.154]. Theo đó có thể thấy,
giữa ĐT&ĐT có mối quan hệ khăng khít: Kết quả của đối thoại góp phần
"tạo thế chủ động trong đấu tranh về quyền con người”[2,
tr.107]. Nhận thức rõ điều này, Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: "Sẵn
sàng đối thoại với các nước, các tổ chức quốc tế và khu vực có liên quan về vấn
đề nhân quyền. Kiên quyết làm thất bại các âm mưu, hành động xuyên tạc và lợi
dụng các vấn đề "dân chủ", "nhân quyền", "dân
tộc", tôn giáo hòng can thiệp vào công việc nội bộ, xâm phạm độc lập, chủ
quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh và ổn định chính trị của Việt Nam”[5,
tr.113].
2. Thực tiễn công tác đối thoại và
đấu tranh trên lĩnh vực quyền con người ở Việt Nam hiện nay
Dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản Việt Nam, công tác ĐT&ĐT trên lĩnh vực QCN ở Việt Nam thời gian
vừa qua đã thể hiện sự chủ động, tích cực và được triển khai, thực hiện trên
nhiều phương diện. Năm 2005, Việt Nam lần đầu tiên công bố Sách trắng về
"Thành tựu bảo vệ và phát triển quyền con người ở Việt Nam". Đến năm
2018, Sách trắng được gắn với chủ đề “Bảo vệ và thúc đẩy quyền con người ở Việt
Nam” đã khẳng định: Trong thời gian qua, Việt Nam không ngừng nỗ lực hoàn thiện
hệ thống pháp luật và bảo đảm thực thi pháp luật về QCN trên mọi khía cạnh; bảo
đảm các quyền và tự do của người dân theo đúng các chuẩn mực quốc tế...
Việt Nam hiện thực hóa quyền con người bằng nhiều chính sách thiết thực
(Ảnh: https://baodantoc.vn)
Đối với các nghĩa vụ quốc
gia, Việt Nam thường xuyên chủ động xây dựng các báo cáo, trả lời đúng hạn các
kháng thư của cơ chế Liên hợp quốc như Báo cáo định kỳ phổ quát (UPR), các báo cáo giữa kỳ tự nguyện...
Một số báo, đài, tạp chí chủ lực ở Trung ương, địa phương đã xây dựng, duy trì chuyên trang, chuyên mục
đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa nói
chung và QCN nói riêng; viết, đăng tải hàng nghìn tin, bài, tập trung đấu tranh
phản bác các thông tin bịa đặt, xuyên tạc về bảo đảm QCN ở Việt Nam.
Trong những năm qua, Việt
Nam đã tích cực tham gia các cuộc đối thoại song phương, đa phương, các hội
nghị, diễn đàn và cơ chế quốc tế
cũng như khu vực về nhân quyền, để vừa cung cấp thông tin chính sách, pháp luật và thành tựu nhân quyền của
Việt Nam, vừa vận động, bày tỏ thiện chí đối thoại, hợp tác, đồng thời kiên
quyết đấu tranh nhằm vào từng đối tượng cụ thể để tranh thủ sự ủng hộ quốc tế
và phân hóa lực lượng. Với việc trúng cử vào các vị trí quan trọng trong Liên hợp quốc như Hội đồng Nhân quyền (nhiệm kỳ
2014-2016), Hội đồng Kinh tế-Xã hội (nhiệm kỳ 2016-2018), Hội đồng Bảo an
(nhiệm kỳ 2020-2021) Việt Nam đã tiến hành nhiều cuộc đối thoại trực tiếp với
các thành viên khác tại các khóa họp, hội nghị cấp cao; phối hợp với một số
nước và tổ chức quốc tế tổ chức sự kiện bên lề khóa họp hay hội nghị cấp cao
nhằm thông tin, đối thoại về QCN (chẳng hạn, tại Khóa 31 Hội đồng
Nhân quyền Liên hợp quốc (tháng 3/2016), Việt Nam phối hợp với
Australia tổ chức sự kiện bên lề Hội nghị cấp cao khóa 31 về bảo đảm quyền lao
động của người khuyết tật. Tại khóa 32 (tháng 6/2016), phối hợp với Tổ chức Lao
động quốc tế (ILO) tổ chức sự kiện bên lề về
đảm bảo môi trường làm việc an toàn cho người lao động trên biển; cùng với Bangladesh và Phillipines đồng tác giả Nghị quyết về tác động
của Biến đổi khí hậu với quyền trẻ em (được thông qua bằng đồng thuận với hơn
110 nước đồng bảo trợ). Tại khóa 33 (tháng 9/2016), phối hợp với Mỹ, Australia, Phillipines, Trung Quốc và
Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tổ chức sự kiện bên lề về nâng cao giáo dục trong
phòng chống buôn bán phụ nữ và trẻ em gái[1]. Đặc biệt, việc lần thứ hai trúng cử
thành viên Hội đồng Nhân quyền (nhiệm kỳ 2023-2025) đã mở rộng các kênh
ĐT&ĐT, nâng vị thế và uy tín của Việt Nam trong lĩnh vực nhân quyền...
Tuy nhiên, bối cảnh
toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế và
sự bùng nổ của công nghệ thông tin đang đặt ra một số vấn đề mới cho công tác
ĐT&ĐT trên lĩnh vực QCN ở Việt Nam hiện nay:
Thứ nhất, vấn đề đối thoại và đấu
tranh trên lĩnh vực quyền con người trên không gian mạng
Do có tính mở, đa dạng,
nhiều khi ranh giới giữa thực và ảo bị xoá mờ, không gian mạng đã và đang trở
thành công cụ hàng đầu để các thế lực thù địch lợi dụng chống phá Đảng và Nhà
nước. Chúng thường xuyên phát tán các thông tin xấu, độc trên nền tảng công
nghệ thông tin, đăng nhiều bài viết xuyên tạc, bôi nhọ quan điểm, chủ trương
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về QCN trên các trang mạng xã hội. Điều này càng khiến ĐT&ĐT về QCN
trên không gian mạng trở thành mặt trận quan trọng.
Thứ
hai, năng lực của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức trong đối thoại và
đấu tranh trên lĩnh vực quyền con người chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế
Nhận thức, hiểu biết về quan
điểm, chủ trương của Đảng, Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước, cũng như pháp
luật quốc tế về QCN của một bộ phận cán bộ làm công tác này còn yếu, chưa
sâu, chưa toàn diện. Phương pháp, cách thức, nội dung ĐT&ĐT đặc biệt là các
kỹ năng đối thoại; kỹ năng khai thác, nắm bắt, phân tích thông tin để lập luận
phản bác luận điệu xuyên tạc của thế lực thù địch còn thiếu tính khoa học, chưa được tập huấn, rèn luyện nhiều... Những
hạn chế này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng ĐT&ĐT trên lĩnh vực
QCN tại Việt Nam hiện nay.
3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả đối thoại và đấu tranh trên lĩnh
vực quyền con người trong tình hình mới ở Việt Nam hiện nay
Thứ nhất, kiên định quan điểm, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước về quyền con người
Trong những năm qua, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước là cốt lõi, là căn cứ quan trọng trong ĐT&ĐT các luận điệu sai sai
trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch về vấn đề QCN. Do đó, để nâng cao hiệu
quả trong công tác này thì “trước
hết, cần nắm vững những quan điểm cơ bản của Đảng ta về quyền con người”[2,
tr.12]. Đồng thời, cả hệ thống chính trị; các cấp, các ngành, địa phương, đơn
vị cần tích cực và chủ động thực hiện Chỉ thị 44-CT/TW ngày 20/7/2010 về công
tác nhân quyền trong tình hình mới. Chỉ thị nhấn mạnh: Tăng cường công tác
tuyên truyền, giáo dục cán bộ, đảng viên và nhân dân để mọi người nhận thức sâu
sắc hơn về quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về QCN, quyền
và nghĩa vụ của công dân, nhận rõ bản chất tốt đẹp của chế độ ta là vì con
người[2, tr.104].
Trong bối cảnh mới hiện nay, các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề nhân
quyền dưới nhiều thủ đoạn phức tạp, biến đổi nhanh chóng. Vì vậy, ĐT&ĐT
trên lĩnh vực QCN càng phải tích cực, chủ động, có cách thức ĐT&ĐT mềm dẻo,
linh hoạt, vừa đối thoại để đấu tranh, vừa đấu tranh nhưng thông qua kết quả đó
cũng phục vụ cho đối thoại. Thông qua đó tích cực chuyển từ tham dự sang chủ
động tham gia đóng góp hoặc tham gia kiến tạo thể chế hợp tác quốc tế trên lĩnh
vực QCN, tạo điều kiện và nâng tầm vị thế cho Việt Nam trong việc kiên quyết
bảo vệ quan điểm, lập trường, lợi ích quốc gia-dân tộc và đấu tranh ngăn chặn
hiệu quả với các hoạt động lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền để can thiệp vào
công việc nội bộ của nước ta.
Thứ hai, tiếp tục tăng cường bảo đảm, bảo vệ quyền con
người trong thực tế
Trước hết, cần tăng cường nghiên cứu, tổng kết thực tiễn triển khai
chính sách, pháp luật về bảo đảm QCN “phát hiện và khắc phục kịp thời những
thiếu sót, khuyết điểm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện
các quyền con người được pháp luật quy định”[2, tr.105], từ đó ngày càng hoàn
thiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Song song với việc quán triệt quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước về QCN, cần tăng cường công tác nghiên cứu khoa học về QCN để có
cơ sở lý luận cho công tác ĐT&ĐT về nhân quyền. Đồng thời, tiếp tục tôn
trọng và thúc đẩy các QCN, coi con người là mục tiêu và động lực của mọi chính
sách phát triển kinh tế-xã hội như Chỉ thị 44-CT/TW về công tác nhân quyền
trong tình hình mới đã khẳng định: “Đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hoá, xã
hội, không ngừng cải thiện đời sống nhân dân, đảm bảo an sinh xã hội và các
quyền của công dân”[2, tr.105].
Thứ ba, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ làm công
tác đối thoại và đấu tranh trên lĩnh vực quyền con người
Trước hết, cần rèn luyện kỹ năng
tuyên truyền về quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước về QCN cho đội ngũ cán bộ làm công tác này. Thường xuyên tổ
chức hội nghị tập huấn bồi dưỡng các kỹ năng, trao đổi kinh nghiệm đối thoại,
đấu tranh, tuyên truyền nhằm kịp thời cung cấp thông tin và trang bị kỹ năng,
nghiệp vụ. Đồng thời, tiếp tục lựa chọn và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công
tác ĐT&ĐT có năng lực chuyên môn về QCN, có lập trường tư tưởng chính trị
vững vàng, có ý chí chiến đấu bảo vệ chủ trương, quan điểm của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước.
Chú trọng xây dựng lực lượng ĐT&ĐT trên không gian mạng gồm các nhà
báo, giảng viên, nghiên cứu viên, các cán bộ, đảng viên, hưu trí, lão thành
cách mạng. Đồng thời, cần phải có cơ chế, chính sách đãi ngộ cho đội ngũ viết
bài, cộng tác viên tuyên truyền song song với các chính sách thu hút, tuyển
chọn, đào tạo nguồn nhân lực có năng lực và kinh nghiệm trong ĐT&ĐT trên
lĩnh vực QCN.
Kết luận
Trong bối cảnh đất nước
đang đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng, những thuận lợi và thách
thức to lớn đang đặt ra đối với sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, toàn
quân trong bảo đảm các QCN, quyền công dân. Những hiểu lầm, nhận định chưa
đúng, những luận điệu xuyên tạc, phủ nhận quan điểm, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước về QCN nếu không được xử lý triệt để và hiệu quả
sẽ trở thành mối đe dọa tiềm ẩn đối với chế độ xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, việc
tiếp tục quán triệt nội dung các quan điểm của Đảng về ĐT&ĐT trên lĩnh vực
QCN, đồng thời có sự vận dụng sáng tạo, phù hợp với các điều kiện của tình hình
mới có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân, bảo
đảm ổn định và sự phát triển bền vững của chế độ chính trị ở Việt Nam hiện nay.
Tài liệu tham khảo:
[1] Nguyễn Thế Anh (2021), Đối thoại và đấu tranh trên lĩnh vực quyền con người tại các
diễn đàn của Liên hợp quốc, http://qcn.ciks.vn
[2] Ban Chỉ đạo Nhân quyền của Chính phủ, Văn phòng
Thường trực (2012), Tài liệu tổng kết Chỉ thị số 12 của Ban Bí thư Trung ương Đảng
về "Vấn đề quyền con người và quan điểm, chủ trương của Đảng ta", Nxb.
Chính trị - Hành chính, Hà Nội.
[3] Bộ
Chính trị (2014), Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 9/10/2014 về công tác lý luận và định
hướng nghiên cứu đến năm 2030, http://dangcongsan.vn
[4] Hàm Đan (2021), Tự
chủ công nghệ và phát huy trách nhiệm của nhân dân, https://www.qdnd.vn
[5] Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
[6] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội.
[7] Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2021), Giáo trình Lý luận và pháp luật về quyền con
người
(dành cho hệ đào tạo Cao cấp lý luận chính trị), Nxb. Lý luận chính trị, Hà
Nội.
[8] Hoàng Nam (2020), Tăng cường công tác đối ngoại, đấu tranh
chống lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, nhân quyền, góp phần bảo đảm ổn định
và phát triển bền vững chế độ chính trị ở nước ta, https://www.tapchicongsan.org.vn