Kiểm tra công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị tại Thái Bình (ảnh news.vnanet.vn)

Đặt vấn đề

Trong bối cảnh yêu cầu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đang đặt ra ở mức độ ngày càng cao đòi hỏi Đảng phải không ngừng xây dựng, chỉnh đốn Đảng, củng cố về tổ chức, kiện toàn về bộ máy, phát triển về đội ngũ cán bộ và luôn đổi mới, sáng tạo trong phương thức lãnh đạo. Như vậy, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội không phải là những nội dung công tác độc lập, tách biệt mà ngược lại có mối quan hệ gắn kết, thống nhất với nhau và có tác động ảnh hưởng tới nhau.

1. Mối quan hệ giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội

Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là toàn bộ hoạt động của Đảng, trước hết là của các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên với sự tham gia của các tổ chức trong hệ thống chính trị và Nhân dân dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng. Mục đích nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ nhằm đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ cách mạng. Trong quá trình xây dựng và phát triển, từ rất sớm ,Đảng thường xuyên thực hiện các cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Trong giai đoạn Đảng cầm quyền, đặc biệt trong thời kỳ lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội, nội dung lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội được xác định là nhiệm vụ trung tâm. Sự lãnh đạo của Đảng về kinh tế - xã hội được thể hiện ở những phương thức sau: (1) Đảng lãnh đạo kinh tế - xã hội thông qua hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối; (2) Đảng lãnh đạo thể chế hóa thành luật pháp, cơ chế, chính sách của Nhà nước một cách chính xác, kịp thời, công khai, minh bạch để mọi người, mọi chủ thể kinh tế và cả cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước tuân thủ, thực hiện; (3) Đảng lãnh đạo thông qua tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện, tăng cường kiểm tra, giám sát; (4) Đảng lãnh đạo thông qua tổ chức đảng và có những đảng viên ưu tú giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt trong các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội; (5) Đảng lãnh đạo bằng công tác cán bộ trên lĩnh vực lãnh đạo, quản lý nền kinh tế - xã hội.

Giữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng có mối quan hệ thống nhất chặt chẽ với nhau:

1.1. Thực hiện công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ tác động trực tiếp tới công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội

Thực hiện tốt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện của Đảng - nhân tố quan trọng hàng đầu đưa tới những thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội.

Hiện nay, xây dựng, chỉnh đốn Đảng được tiến hành trên cả bốn mặt là chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Thực hiện tốt việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng sẽ giúp các tổ chức đảng, đảng viên kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời biết vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện, tình hình cụ thể của đất nước trong từng giai đoạn cách mạng, tránh việc vận dụng máy móc, rập khuôn, giáo điều. Thông qua xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, nhận thức và thái độ của các tổ chức đảng, đảng viên sẽ được nâng lên, khắc phục những tư tưởng lệch lạc, lỗi thời, không phù hợp với đường lối, chính sách phát triển kinh tế mà Đảng đã đề ra. Phát hiện ra những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị trong quá trình tổ chức thực hiện đường lối, chính sách phát triển kinh tế của Đảng.

Đối với Đảng, việc thực hiện tốt việc xây dựng, chỉnh đốn về chính trị, tư tưởng sẽ giúp đội ngũ cán bộ, đảng viên nắm vững chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh... kịp thời điều chỉnh, bổ sung, tiếp tục hoàn thiện đường lối, chính sách phát triển kinh tế - xã hội đúng đắn, phù hợp.

Việc thực hiện xây dựng, chỉnh đốn Đảng về đạo đức và tổ chức - cán bộ sẽ giúp Đảng xây dựng được tổ chức bộ máy trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hiệu quả. Xây dựng được đội ngũ cán bộ vững vàng về bản lĩnh chính trị, trong sáng, lành mạnh về đạo đức, phẩm chất cách mạng và chuyên nghiệp, hiện đại về năng lực, trình độ chuyên môn. Thực hiện hiệu quả xây dựng, chỉnh đốn Đảng về đạo đức, tổ chức - cán bộ sẽ giúp Đảng kịp thời phát hiện những điểm chưa phù hợp về tổ chức bộ máy, những hạn chế, khuyết điểm, sai phạm trong đội ngũ cán bộ, công chức, từ đó có những điều chỉnh, kiện toàn đối với tổ chức và giải pháp đồng bộ nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng thực hiện không tốt sẽ tất yếu dẫn đến những khó khăn, hạn chế, thậm chí là sai lầm, khuyết điểm trong công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng.

Trong thực tiễn lãnh đạo cách mạng, do tính chất, nhiệm vụ cách mạng ngày càng cao trong khi bối cảnh thực tiễn luôn diễn biễn phức tạp, nảy sinh nhiều vấn đề mới, yêu cầu mới đòi hỏi Đảng phải thường xuyên tổng kết lý luận và thực tiễn để bảo đảm tính phù hợp của đường lối và phương pháp cách mạng. Đối với đội ngũ cán bộ, phải không ngừng rèn luyện, tu dưỡng, phấn đấu để vừa “hồng, vừa “chuyên”, vừa giữ vững bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng lại vừa nâng cao trình độ lãnh đạo, quản lý và chuyên môn, nghiệp vụ.

Nếu thực hiện không tốt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ không giải quyết được những yêu cầu của thực tiễn, từ đó ảnh hưởng tới chất lượng, hiệu quả lãnh đạo toàn diện của Đảng, trong đó trực tiếp là công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội.

1.2. Công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng có tác động, ảnh hưởng trực tiếp tới công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng

Đường lối phát triển kinh tế - xã hội đúng đắn, phù hợp và những thành tựu kinh tế - xã hội trong thực tiễn là minh chứng rõ nét khẳng định kết quả, ý nghĩa của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Xây dựng đường lối kinh tế - xã hội là công việc quan trọng hàng đầu có ý‎ nghĩa quyết định đến thành công hay thất bại của sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước, quyết định vai trò lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng. Đây là công việc sáng tạo, thể hiện sự tập trung trí tuệ của toàn Đảng, là nhân tố quyết định trước tiên sự thành công của hoạt động lãnh đạo kinh tế và uy tín của Đảng.

Đảng thực hiện tốt phương thức lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội bằng công tác kiểm tra các cơ quan nhà nước, các tổ chức kinh tế sẽ cung cấp căn cứ để Đảng thực hiện tốt việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng giúp đánh giá hoạt động của các cơ quan nhà nước, các tổ chức kinh tế, xã hội. Kết quả kiểm tra, giám sát của Đảng giúp kịp thời biểu dương, nhân rộng những điển hình tiên tiến, uốn nắn những lệch lạc và phát hiện, xử những sai phạm. Bên cạnh đó, công tác sơ kết, tổng kết công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội được thực hiện khoa học, nghiêm túc giúp phác họa được bức tranh toàn cảnh để từ đó xác định những vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng cần tập trung giải quyết.

Việc thực hiện tốt phương thức Đảng lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội thông qua các tổ chức đảng và đảng viên hoạt động trong các cơ quan nhà nước, các tổ chức kinh tế - xã hội sẽ góp phần thực hiện hiệu quả các nội dung xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Vai trò tiên phong gương mẫu của các tổ chức đảng và đảng viên hoạt động trong các cơ quan nhà nước, các tổ chức kinh tế - xã hội là nhân tố có ý nghĩa quyết định thực hiện thành công đường lối, chiến lược, chính sách kinh tế - xã hội của Đảng. Ngược lại, nếu thực hiện không tốt phương thức Đảng lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội thông qua các tổ chức đảng và đảng viên hoạt động trong các cơ quan nhà nước, các tổ chức kinh tế, xã hội sẽ xuất hiện các vấn đề như vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực...; tác động tiêu cực tới xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Đường lối phát triển kinh tế - xã hội không phù hợp, tình hình kinh tế - hội rối ren, nảy sinh nhiều bất cập sẽ đặt ra yêu cầu cấp thiết cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng là hoạt động thường xuyên, liên tục của Đảng. Ngay cả khi đường lối lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng thể hiện tính đúng đắn, phù hợp, đưa tới những kết quả nổi bật trong thực tiễn thì việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng vẫn phải được tiến hành thường xuyên, đầy đủ và thực chất.

Tuy nhiên, khi đường lối phát triển kinh tế - xã hội không đúng đắn, không phù hợp; kết quả kinh tế - xã hội không phát triển, nảy sinh nhiều bất cập thì sẽ đặt ra nhiều yêu cầu phải khắc phục. Trong đó, vấn đề tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ là một trong những trọng tâm phải được ưu tiên, nhấn mạnh hàng đầu. Bởi ý nghĩa của xây dựng, chỉnh đốn Đảng chính là nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng trên tất cả các mặt, trong đó lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.

Như vậy, giữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội có mối quan hệ tác động qua lại với nhau. Thực hiện tốt xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ là yếu tố quan trọng giúp Đảng lãnh đạo công tác phát triển kinh tế - xã hội thực hiện được mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng đã xác định trong từng giai đoạn. Nếu xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ có nhiều hạn chế, yếu kém sẽ khiến công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn, trở ngại, không đạt được mục tiêu đề ra, thậm chí là sai lầm, thất bại. Ở chiều ngược lại, thực hiện hiệu quả công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng sẽ góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng có nhiều thuận lợi, được tập trung nhiều hơn vào nhiệm vụ “xây”. Còn nếu công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng mắc phải nhiều hạn chế, sai lầm, dẫn tới nhiều vấn đề tiêu cực trong lĩnh vực kinh tế, xã hội thì việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ có nhiều lực cản, bên cạnh “xây” là chính thì lúc này, nhiệm vụ “chống” cũng vô cùng khó khăn.

2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả mối quan hệ giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội

Hiện nay, đất nước đứng trước nhiều thời cơ, thuận lợi nhưng cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức đan xen. Sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân bước vào giai đoạn đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc Đổi mới, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng. Trong bối cảnh đó, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền, sức chiến đấu của Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước; đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Bối cảnh mới cũng tiếp tục đặt ra những yêu cầu cao hơn trong công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Đó là lãnh đạo đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình, tạo sự chuyển động mạnh mẽ, dứt khoát, quyết liệt, tích cực, nỗ lực, nội lực, tự tin để vượt qua thách thức, thực hiện khát vọng, vươn tới mục tiêu, đạt được thành tựu. Thành tựu của công tác lãnh đạo kinh tế - xã hội sẽ được minh chứng bằng những kết quả rõ nét trong thực tiễn, không chỉ mang tính định tính mà còn phải được định lượng rõ ràng, cụ thể qua những chỉ tiêu hoàn thành.

Bối cảnh mới cũng đòi hỏi phải tiếp tục đặt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng trong mối quan hệ bền chặt, thống nhất. Để nâng cao hiệu quả, tính gắn kết của mối quan hệ này, cần một số giải pháp sau:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức của các tổ chức đảng, cấp ủy, cán bộ, đảng viên về mối quan hệ gắn kết giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Trước hết, các chủ thể cần nhận thức đầy đủ, đúng đắn vai trò của chính trị với kinh tế; đổi mới chính trị với đổi mới kinh tế; xây dựng chỉnh đốn Đảng với phát triển kinh tế xã hội. Từ đó tiếp tục có sự nhận thức đầy đủ về mối quan hệ gắn kết giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Đây là mối quan hệ hai chiều, không thể tách rời, thực hiện tốt xây dựng, chỉnh đốn Đảng là yếu tố quan trọng để công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội đạt được nhiều thành tựu và ngược lại.

Các tổ chức đảng, cấp ủy, cán bộ, đảng viên cần nhận thức đầy đủ trách nhiệm trong việc góp phần thực hiện tốt mối quan hệ này. Chỉ khi xác định được trách nhiệm của bản thân trong việc tổ chức thực hiện mới không rơi vào tình trạng thờ ơ, thực hiện hình thức, qua loa, chiếu lệ, dẫn tới hạn chế, khuyết điểm, sai phạm.

Cần đặc biệt chú trọng nâng cao nhận thức của người đứng đầu tổ chức đảng, cơ quan Nhà nước, các tổ chức kinh tế, xã hội - nhân tố quan trọng quyết định chất lượng việc thực hiện về mối quan hệ gắn kết giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Nếu người đứng đầu nhận thức đầy đủ, đúng đắn về mối quan hệ trên sẽ tập trung lãnh đạo thực hiện từ trong công tác xây dựng chủ trương, nghị quyết, chương trình, kế hoạch, tổ chức thực hiện và gương mẫu thực hiện. Ngược lại, nếu người đứng đầu nhận thức không đầy đủ, đúng đắn về mối quan hệ này sẽ dẫn tới việc hoặc thực hiện qua loa, hình thức, hoặc là tách rời hai mặt xây dựng, chỉnh đốn Đảng với lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Thậm chí sẽ có những biểu hiện không gương mẫu, thiếu quyết tâm, ít có cách làm chủ động, sáng tạo trong quá trình tổ chức thực hiện.

Thứ hai, chú trọng thực hiện hiệu quả mối quan hệ gắn kết giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội trong tất cả các khâu, các nội dung công tác với những cách làm phù hợp. Để thực hiện mối quan hệ gắn kết giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội thực chất thì ngay trong việc xây dựng chủ trương, nghị quyết, chương trình, kế hoạch luôn phải chú ý tới mối quan hệ này. Trên cơ sở đó, quá trình thực hiện cần phải có quyết tâm để xây dựng chỉnh đốn Đảng tốt là cơ sở, tiền đề quan trọng cho công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội của Đảng. Ngược lại, những thành tựu trong công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội sẽ là thước đo chân thực nhất kết quả của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đồng thời, từ thực tiễn lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội với vô vàn sự phong phú, phức tạp sẽ đặt ra cho Đảng những yêu cầu, nội dung mới cần bổ sung, điều chỉnh trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Thứ ba, thực hiện hiệu quả việc sơ kết, tổng kết để đánh giá được những ưu điểm, hạn chế trong việc thực hiện mối quan hệ gắn kết giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội, từ đó xác định nguyên nhân, rút ra kinh nghiệm và những vấn đề đặt ra để tiếp tục đề xuất giải pháp thực hiện tốt hơn.

Thứ tư, chú trọng công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn để kịp thời đề xuất những định hướng, giải pháp, kiến nghị giải quyết hài hòa, khéo léo mối quan hệ gắn kết giữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Mối quan hệ giữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội là mối quan hệ biện chứng, gắn kết. Thực hiện tốt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện của Đảng, trong đó có năng lực lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Ngược lại, sự thành công hay hạn chế, khuyết điểm của Đảng trong lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội đều sẽ đặt ra yêu cầu tiếp tục thực hiện công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Bởi lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội là nội dung lãnh đạo quan trọng, phức tạp, luôn đòi hỏi bản lĩnh, năng lực của Đảng để phù hợp với thay đổi và yêu cầu của thực tiễn.

Kết luận

Trong gần một thế kỷ, Đảng đã xác lập, củng cố và ngày càng nâng cao vai trò lãnh đạo, sức mạnh và uy tín của mình bằng đường lối đúng đắn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho nhân dân, cho đất nước. Luôn nhận thức và thực hiện tốt mối quan hệ giữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng với công tác lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, nội dung của việc kết hợp nói trên phải tiếp tục thực hiện bằng những nhận thức mới và cách làm mới nhằm nâng cao hơn nữa tính hiệu quả, góp phần thúc đẩy nhanh thành công của sự nghiệp Đổi mới.

Tài liệu tham khảo:

[1] Vũ Trọng Lâm (chủ biên) (2024), Nhận thức lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam qua các tác phẩm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

[2] Nguyễn Minh Tuấn (2021), Xây dựng, chỉnh đốn Đảng giai đoạn hiện nay (Sách chuyên khảo), Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

[3] Trần Văn Rạng (chủ biên) (2023), Sự phát triển tư duy lý luận về xây dựng, chỉnh đốn Đảng thời kỳ Đổi mới, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội.