Đặt vấn đề

Mỗi quốc gia - dân tộc khi xây dựng nhà nước pháp quyền của mình đều có những đặc thù riêng. Ở Việt Nam đó là sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân, tính chất dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhất nguyên chính trị trong Nhà nước pháp quyền. Tuy nhiên, các thế lực thù địch cố tình cho rằng xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam là "phải theo những tiêu chí của dân chủ phương Tây". Đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái này, bảo vệ tính đặc thù của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là việc làm có ý nghĩa cấp bách trong bối cảnh hiện nay.

1. Nhận diện một số luận điệu sai trái, thù địch phủ nhận sự nhất nguyên chính trị trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) ở Việt Nam

Một trong số các luận điệu sai trái, thù địch chống phá cách mạng Việt Nam hiện nay cho rằng: “Chế độ “độc đảng” và nguyên tắc tập trung dân chủ là trở ngại lớn nhất cản trở sự phát triển của đất nước và dân tộc” [2, tr.111]. Theo luận điệu này, với một đảng chính trị lãnh đạo, không thể có dân chủ. Thế lực thù địch cho rằng: “chế độ một đảng lãnh đạo, độc quyền là trái với nguyên tắc nhà nước pháp quyền”[2, tr.111]. Tư tưởng chủ đạo của luận điệu này là "đa nguyên chính trị sẽ tạo ra tính đa dạng trong đời sống chính trị thông qua việc chấp nhận các nhu cầu khác nhau của con người về tư tưởng và các hình thức tổ chức chính trị, về khả năng tìm kiếm các phương pháp chính trị lý tưởng, cách sống và con đường phát triển của cá nhân, của xã hội và để chống độc quyền chính trị của một lực lượng xã hội nào đó". Về lý thuyết, luận điệu này cho rằng, "đa nguyên chính trị là sử dụng luật pháp để điều hoà các mâu thuẫn và xung đột chính trị xã hội, qua đó ngăn ngừa sự trì trệ của đời sống xã hội nhằm duy trì và phát triển xã hội một cách văn minh nhất". Những luận điệu này, nếu không có nhận thức chính trị vững vàng dễ dẫn đến lầm tưởng.

Ở Việt Nam, nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, kết hợp với việc thực hành và mở rộng dân chủ (thực hành dân chủ với nhân dân và mở rộng dân chủ trong Đảng) phải là quan điểm chỉ đạo hàng đầu đối với việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam hiện nay. Sự kết hợp tính đảng và tính dân chủ của Nhà nước là để tạo ra một Nhà nước hoạt động có hiệu quả cao trong việc xây dựng một xã hội phát triển, văn minh, tiến bộ.

2. Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước không tách rời tính chất dân chủ xã hội chủ nghĩa

Ở Việt Nam, từ năm1930 đến nay, sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc; bảo vệ nền độc lập; tiến hành Đổi mới để phát triển đều do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Đảng là tổ chức chính trị duy nhất có khả năng đại diện cho lợi ích của toàn dân tộc và gánh vác sứ mệnh lịch sử to lớn là xây dựng một xã hội dân giầu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Vì thế, việc giữ vững bản chất giai cấp công nhân mà thực chất là giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với Nhà nước và toàn xã hội trên cơ sở củng cố, nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước là yêu cầu hàng đầu của việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của dân, do dân, vì dân.

Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam có cơ sở kinh tế là nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; cơ sở chính trị là nền dân chủ XHCN; cơ sở xã hội là khối đại đoàn kết toàn dân tộc do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Để xây dựng thành công nhà nước, trước hết phải giữ vững bản chất giai cấp công nhân của nhà nước. Trong quá trình tiếp tục xây dựng, đổi mới nhà nước, không thể vì cải cách, đổi mới mà làm biến dạng, thay đổi bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước. Bản chất đó phải được thể hiện ở những điểm sau:

- Nền tảng tư tưởng của Nhà nước được xây dựng trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

- Nhà nước đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam - đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam. Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng chủ trương, đường lối chiến lược, thông qua đảng viên và tổ chức Đảng trong Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan Nhà nước ở các cấp, các ngành.

- Mọi chính sách, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Nhà nước luôn quán triệt hệ tư tưởng của giai cấp công nhân. Từ Hiến pháp đến các đạo luật, các văn bản dưới luật đều có cơ sở từ đường lối, quan điểm chính trị của Đảng.

- Đảng lãnh đạo Nhà nước là lãnh đạo chính trị đối với tổ chức và hoạt động của Nhà nước, sự lãnh đạo đó bảo đảm cho hoạt động của Nhà nước diễn ra đúng hướng, đúng đường lối chính trị của Đảng với tư cách là sự kết tinh ý chí, nhu cầu và lợi ích chính đáng của nhân dân; làm cho bộ máy Nhà nước vận hành không bị chệch định hướng XHCN…

Xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam còn phải bảo đảm tính dân chủ XHCN triệt để. Thực chất, nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam thống nhất trong bản thân nó bản chất giai cấp với tính chất dân chủ XHCN - thực hành dân chủ gắn liền với tăng cường kỷ cương, kỷ luật. Xây dựng cơ chế hữu hiệu đảm bảo trên thực tế các quyền dân chủ của công dân (tăng cường các hình thức dân chủ trực tiếp, đặc biệt là dân chủ ở cơ sở; tiếp tục hoàn thiện, đa dạng hoá các hình thức dân chủ đại diện).

Lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin đã chỉ ra nhà nước luôn mang bản chất giai cấp công nhân - đặc trưng của nhà nước vô sản - nhà nước XHCN và chính nó tạo nên những sự khác biệt về chất của nhà nước XHCN so với nhà nước tư sản và các nhà nước đã có trong lịch sử. Thực chất bản chất giai cấp công nhân của nhà nước XHCN Việt Nam từ khi thành lập đến nay, như Hồ Chí Minh đã chỉ rõ, là nhà nước do giai cấp công nhân lãnh đạo thông qua Đảng cộng sản - đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam.

3. Một số giải pháp tăng cường sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân, tính chất dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhất nguyên chính trị trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

3.1. Nâng cao chất lượng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng

Đây là giải pháp tiên quyết. Một Đảng Cộng sản Việt Nam trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và tổ chức sẽ là lực lượng đủ sức lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Cần đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, kiên quyết loại bỏ những cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất. Điều này sẽ củng cố niềm tin của nhân dân, qua đó đảm bảo sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng (nhất nguyên chính trị), làm cho bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước càng được vững mạnh.

3.2. Hoàn thiện hệ thống pháp luật và thực hành dân chủ trên thực tế

Một Nhà nước pháp quyền mạnh phải có hệ thống pháp luật đồng bộ, minh bạch và hiệu quả. Cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để cụ thể hóa Hiến pháp, đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân trên thực tế. Cần đẩy mạnh việc thực hành dân chủ, từ cấp cơ sở đến Trung ương, mở rộng các kênh để người dân tham gia đóng góp ý kiến, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước. Việc này sẽ đảm bảo tính chất dân chủ xã hội chủ nghĩa được thực hiện một cách đầy đủ và sâu sắc, giúp Nhà nước hoạt động hiệu quả hơn.

3.3. Đẩy mạnh đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Cần chủ động, kiên quyết đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch. Công tác này phải được thực hiện một cách khoa học, thuyết phục, dựa trên cơ sở lý luận vững chắc và thực tiễn phát triển của đất nước. Đồng thời, cần tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, để họ nhận thức đúng đắn về vai trò của Đảng, Nhà nước và ý nghĩa của sự thống nhất này. Đây là giải pháp bảo vệ "cái gốc", đảm bảo sự nhất quán và vững vàng của toàn bộ hệ thống.

Kết luận

Do điều kiện lịch sử cụ thể của Việt Nam nên vấn đề thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân, tính chất dân chủ XHCN của nhà nước có một vị trí đặc biệt quan trọng. Sự thống nhất này không chỉ là nền tảng lý luận, mà còn là thực tiễn giúp Việt Nam vượt qua những thách thức, duy trì được sự ổn định và đạt được những thành tựu to lớn trong công cuộc Đổi mới và phát triển đất nước

 Tài liệu tham khảo

[1] Trương Quốc Chính (2013), Xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam theo quan điểm mácxít, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội.

[2] Vũ Văn Hiền (Chủ biên - 2020), Một số luận cứ phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, chống phá Đại hội XIII của Đảng, tập1, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.