Hội thảo khoa học cấp quốc gia về xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong thời kỳ mới ngày 19/5/2023. Trong ảnh: Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương phát biểu tại hội thảo.

Cụ thể hóa chuẩn mực đạo đức cách mạng cán bộ, đảng viên

Thực tiễn đã chứng minh, dù ở giai đoạn cách mạng nào, Đảng ta cũng luôn đặc biệt quan tâm, coi trọng việc xây dựng Đảng về đạo đức. Có thể hiểu, chuẩn mực đạo đức cách mạng là những tiêu chuẩn có tính khuôn mẫu, mực thước được toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta công nhận, dùng làm cơ sở để xem xét, đánh giá và điều chỉnh hành vi ứng xử của cán bộ, đảng viên trong các mối quan hệ với mục tiêu hướng tới giá trị Chân - Thiện - Mỹ và phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng. Các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị chỉ đạo xây dựng và ban hành quy định về chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm cụ thể đơn vị, làm cơ sở để cán bộ, đảng viên tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu trong công tác và sinh hoạt. Trong thời gian qua, các tỉnh, thành phố trên cả nước đã ban hành nhiều chuẩn mực đạo đức cho cán bộ, đảng viên và thực hiện có hiệu quả. 

Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa luôn xác định việc xây dựng và thực hiện các chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên là một trong những nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, là căn cứ để cấp ủy đánh giá tổ chức cơ sở đảng, kết quả rèn luyện, tu dưỡng của cán bộ, đảng viên. Từ đó, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, tạo chuyển biến trong công tác cán bộ. Năm 2022, tỉnh Khánh Hòa vui mừng đón nhận Nghị quyết số 09-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó, xác định quan điểm xây dựng tỉnh văn minh, thân thiện, mến khách, đáng sống, hiền hòa và hạnh phúc. Với cơ sở thực tiễn đó, Khánh Hòa đã làm rõ nội hàm các chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên trong 6 mối quan hệ: 1) Với Tổ quốc, với nhân dân: Trung với nước, hiếu với dân; 2) Với Đảng, với hệ thống chính trị: Kỷ cương, gương mẫu; 3) Với công việc: Trách nhiệm, sáng tạo; 4) Với bản thân, gia đình: Trung thực, mẫu mực; 5) Với mọi người, bạn bè quốc tế: Đoàn kết, có tinh thần quốc tế trong sáng; 6) Với các thế lực thù địch: Chủ động, linh hoạt, kiên quyết.

Khi xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên, Thành ủy Đà Nẵng yêu cầu các đảng bộ trực thuộc khi chỉ đạo ban hành chuẩn mực đạo đức đối với các tổ chức đảng cần phải đảm bảo tính toàn diện, đầy đủ các thành tố để định hướng cho mỗi cá nhân. Trong đó, phải đảm bảo các nội dung cơ bản làm căn cứ xây dựng những chuẩn mực đạo đức gồm: “5 xây” (trách nhiệm, chuyên nghiệp, trung thực, kỷ cương, gương mẫu”; “3 chống” (quan liêu, tiêu cực, bệnh hình thức). Tinh thần “5 xây”, “3 chống” vẫn luôn rất thiết thực và có giá trị, là ngọn lửa để thôi thúc đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thành phố thực hiện chuẩn mực đạo đức công vụ trong giai đoạn phát triển mới của Đà Nẵng theo Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Với mục tiêu xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự có bản lĩnh, phẩm chất, đạo đức, năng lực, góp phần vào xây dựng Chính phủ kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả, phục vụ nhân dân, Ban cán sự Đảng Bộ Công thương đã ban hành Quyết định về chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên Đảng bộ Bộ Công thương. Chuẩn mực đạo đức cụ thể là: “Trung thành - Trung thực - Đoàn kết - Tận tụy - Sáng tạo - Nêu gương”. Ban cán sự Đảng bộ Công thương thường xuyên rà soát, điều chỉnh, hoàn thiện Quy chế làm việc để đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng trong chuẩn hóa đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên theo hướng cụ thể hóa các nguyên tắc quan trọng như tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong công tác cán bộ, đề cao trách nhiệm cá nhân ở tất cả các khâu, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu. Song song với đó, ban hành Quy chế dân chủ ở cơ sở để cán bộ, đảng viên, người lao động có thể phát huy tối đa dân chủ cơ sở và vai trò giám sát của các tổ chức và quần chúng đối với công tác tổ chức, đặc biệt là quản lý đảng viên trong thực hiện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên. 

Có thể khẳng định, qua quá trình triển khai xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức, đội ngũ cán bộ, đảng viên ngày càng nhận thức sâu sắc ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức, giữ gìn hình ảnh của người cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức. Cán bộ lãnh đạo, người đứng đầu cơ quan đơn vị quan tâm nêu gương, tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; cán bộ, công chức, viên chức tâm huyết, tận tụy, có ý thức tổ chức kỷ luật tốt, sử dụng hiệu quả thời gian làm việc.

Từ thực tiễn trên cho thấy, ở nơi nào có cấp ủy, đặc biệt là đồng chí bí thư cấp ủy, người đứng đầu các cấp, các ngành đề cao ý thức trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng chuẩn mực đạo đức cho cán bộ, đảng viên và nêu cao vai trò gương mẫu trong quá trình thực hiện, thì nơi đó đạt hiệu quả cao. Việc thực hiện chuẩn đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên là một trong những vấn đề quan trọng và có ý nghĩa nhằm nâng cao niềm tin của người dân đối với Đảng. Quá trình xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên phải đảm bảo đồng bộ, liên thông với các quy định khác của Đảng, đặc biệt là các quy định về nêu gương. Việc gắn chuẩn mực đạo đức cách mạng với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị và vị trí công tác của từng cá nhân, lấy hiệu quả công việc làm thước đo để đánh giá kết quả thực hiện chuẩn mực đạo đức và ngược lại sẽ tránh được tình trạng hình thức, chung chung, “đề ra bỏ đó”. Có như vậy, chuẩn mực đạo đức cách mạng được xây dựng mới đạt được kết quả vững chắc. 

Vận dụng các chuẩn mực đạo đức cách mạng trong thực hiện đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp

Một trong những biểu hiện cần có, thể hiện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên chính là đạo đức công cụ, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, đảng viên. Hay đạo đức công vụ chính là chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, công chức, viên chức trong quá trình thực hiện công vụ. Thực tiễn cán bộ, đảng viên nghiêm túc thực hiện chuẩn mực đạo đức cách mạng đã góp phần nâng cao nền đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp; biểu hiện cụ thể như tinh thần và thái độ phục vụ nhân dân; tôn trọng, lắng nghe, tận tình hướng dẫn nhân dân về quy trình xử lý công việc, tăng cường tiếp xúc đối thoại với nhân dân, doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giải quyết kịp thời những bức xúc, kiến nghị của nhân dân; tập trung chỉ đạo giải quyết dứt điểm nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng… 

Với hơn 460.000 đảng viên, Đảng bộ Thủ đô Hà Nội là đảng bộ có nhiều đảng viên có trình độ cao và giữ trọng trách quan trọng ở các cơ quan, tổ chức của Trung ương. Vì vậy, Thành ủy Hà Nội luôn xác định việc xây dựng tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức và lối sống là nền tảng cốt lõi để nâng cao chất lượng đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp. Từ năm 2019, Thành phố Hà Nội triển khai phong trào thi đua “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn hóa công sở giai đoạn 2019-2025”, xây dựng mỗi cơ quan, công sở, trường học là một địa chỉ văn hóa, xây dựng môi trường văn hóa công sở lành mạnh, dân chủ, đoàn kết, nhân văn. Thành ủy Hà Nội cũng thực hiện tốt Quy chế tiếp xúc, đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với Mặt trận tổ quốc, các tổ chức chính trị và nhân dân trên địa bàn Thành phố. Năm 2022, Thành ủy Hà Nội chỉ đạo các cấp ủy rà soát, sửa đổi, bổ sung quy chế làm việc, quy trình công tác. Các cơ quan, đơn vị đã xây dựng và thực hiện nghiêm túc các quy định, quy chế làm việc, nâng cao ý thức, trách nhiệm cá nhân, nhất là người đứng đầu, thực hiện “nói đi đôi với làm”, đổi mới phương thức lãnh đạo, phong cách, tác phong công tác gần dân, sát dân; lắng nghe đối thoại với nhân dân; chống bệnh thành tích, hình thức, thực hành tiết kiệm, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Thực hiện chủ đề công tác của năm 2023 “Kỷ cương, trách nhiệm, hành động, sáng tạo, phát triển”, Thành phố Hà Nội tiếp tục cải cách hành chính, tăng cường công tác thanh tra công chức, công vụ, siết chặt kỷ luật, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu cơ quan đơn vị để thúc đẩy tinh thần và trách nhiệm và hiệu quả công việc cao hơn. Cùng với đó, Hà Nội cũng đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức đồng bộ, có đủ phẩm chất, đạo đức và năng lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 

Tại Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh, việc xây dựng, hoàn thiện và thực hiện chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đều gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng. Năm 2017, nhằm cụ thể hóa việc xây dựng chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Quy định về Quy tắc ứng xử của cán bộ, đảng viên, viên chức và người lao động làm việc trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn Thành phố. Mỗi cá nhân phải cam kết bằng văn bản với các chi bộ, lãnh đạo cơ quan, đơn vị về việc phấn đấu rèn luyện, giữ gìn phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; định kỳ báo cáo kết quả thực hiện. Đây cũng là một trong những cơ sở để tổ chức đảng đánh giá, phân loại cán bộ, đảng viên cuối năm. 

Tại tỉnh Bình Dương, việc rà soát, xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động trong từng giai đoạn luôn đặt ra yêu cầu phải bảo đảm “sát chức năng, nhiệm vụ, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện”. Các chuẩn mực được cụ thể hóa thành các khẩu hiệu hành động của cơ quan, đơn vị, được treo ở nơi trang trọng, vị trí quan sát thuận lợi cho việc thực hiện của cán bộ, đảng viên. Cụ thể như: “Nụ cười công sở”, “Bốn luôn - Bốn xin”, “Gần dân - sát việc - làm việc khoa học, tận tụy, công tâm”; “Gần công nhân, sát công nhân, lắng nghe và chia sẻ với công nhân”, “Chính quyền thân thiện, của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”, “Công sở thân thiện vì nhân dân phục vụ”, “Công an lắng nghe ý kiến nhân dân”. Từ việc thực hiện những nội dung đạo đức công vụ nêu trên đã thể hiện sự gần gũi, gắn bó, sâu sát với nhân dân; kịp thời tìm hiểu, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng của người dân.

Với phương châm thực hiện là “Lấy chi bộ làm địa bàn trọng điểm; cán bộ, đảng viên làm chủ thể; lấy nâng cao đạo đức công vụ làm vấn đề cốt lõi”, từ năm 2017, Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 06 về “Tăng cường tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị trong tình hình hiện nay” với 8 nhóm nhiệm vụ giải pháp, 8 nhóm tiêu chí cụ thể nhằm tăng cường tính tiên phong, gương mẫu và xây dựng đạo đức cách mạng, đạo đức công vụ cho cán bộ, đảng viên. Cấp ủy các cấp đã đưa nội dung về chuẩn mực đạo đức, về trách nhiệm nêu gương, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào chương trình, kế hoạch, nghị quyết và nội dung sinh hoạt thường xuyên, gắn với việc thực hiện các nghị quyết của Đảng và các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước. Các cơ quan, đơn vị ở Trung ương đã triển khai nghiêm túc các quy định nêu trên, trên cơ sở xác định rõ những nội dung cần làm. Trong đó, đặc biệt tập trung vào việc đổi mới phương pháp, phong cách, lề lối làm việc, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công việc, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính. 

Có thể khẳng định, sự cụ thể hóa quan điểm của Đảng về chuẩn mực đạo đức cách mạng trong xây dựng và thực hiện đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp đã và đang góp phần thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp. Từ đó, nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, góp phần thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Nâng cao hiệu quả thực hiện chuẩn mực cách mạng và đạo đức công vụ

Để thực hiện hiệu quả chuẩn mực đạo đức cách mạng và đạo đức công vụ của cán bộ, đảng viên, trong thời gian tới, cần tập trung vào một số nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như sau:

Thứ nhất, cần tiếp tục nâng cao nhận thức của cấp ủy các cấp, lãnh đạo cơ quan đơn vị, của cán bộ, đảng viên trong xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức cách mạng. Từ nhận thức thống nhất, cụ thể hóa thành các chương trình hành động thiết thực để xây dựng một nền đạo đức công vụ tận tâm, tận tụy phục vụ, lấy lợi ích, hạnh phúc và sự hài lòng của người dân là thước đo của sự phát triển. 

Việc xây dựng chuẩn mực đạo đức, đạo đức công vụ của cán bộ, đảng viên, cơ quan, đơn vị cần thống nhất với công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, vững mạnh cả về chính trị tư tưởng, tổ chức và đạo đức dựa trên nền tảng của đạo đức xã hội, đạo đức nghề nghiệp, kế thừa truyền thống đạo đức nhân văn của dân tộc, văn hóa, văn minh nhân loại. 

Ảnh tư liệu

Thứ hai, cần sớm nghiên cứu, ban hành chuẩn mực đạo đức cách mạng chung của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, cách thức để xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức trong giai đoạn mới, cụ thể hóa thành các tiêu chí, tạo cơ sở thống nhất để triển khai thực hiện trong cả nước.

Việc xây dựng đạo đức cách mạng, đạo đức công vụ cần quy định cụ thể về các giá trị cốt lõi trên các phương diện; quy định chi tiết về các chuẩn mực hành vi ứng xử, giao tiếp giữa cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động với cấp trên, cấp dưới, với đồng nghiệp, với các cơ quan, đơn vị.

Mỗi cán bộ, đảng viên luôn khắc ghi những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lấy đó là chuẩn mực đạo đức, phương châm hành động và thái độ ứng xử của mình. Phải thường xuyên tự soi, tự sửa, tự tu dưỡng, rèn luyện, coi đây là việc làm thường xuyên, hằng ngày để nâng cao trình độ, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ, trách nhiệm, quyền hạn trong công việc trên tinh thần cần, kiệm, liêm, chính, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Thứ ba, tăng cường công tác tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận về xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng và đạo đức công vụ cho cán bộ, đảng viên, phù hợp với yêu cầu của bối cảnh mới. Từ đó, chỉ ra những chuẩn mực đạo đức, đạo đức công vụ cần thiết, quan trọng cần được giữ gìn; thay thế những chuẩn mực đạo đức, đạo đức công vụ không còn phù hợp với thực tiễn. 

Thứ tư, hoàn thiện hệ thống chính sách, cơ chế để bảo đảm cho việc xây dựng chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên. Theo đó, xây dựng hệ thống văn bản pháp luật để điều chỉnh hành vi của mỗi cá nhân cho phù hợp, dần trở thành ý thức tự giác của mỗi người để hướng tới thực hiện thực chất chuẩn mực về đạo đức, lối sống văn hóa lành mạnh của cán bộ, đảng viên. 

Chú trọng công tác tôn vinh, khen thưởng những điển hình tiên tiến, hình mẫu tiêu biểu trong xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống tốt đẹp để nhân rộng trong cộng đồng. Chú trọng làm tốt hơn nữa việc nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực, phê phán đấu tranh với những biểu hiện sa sút về tư tưởng chính trị, vi phạm những chuẩn mực đạo đức, lối sống. 

Sự cụ thể hóa quan điểm của Đảng về chuẩn mực đạo đức cách mạng trong xây dựng và thực hiện đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp đã và đang góp phần thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp. Từ đó, nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, góp phần thực hiệnkhát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.