Xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại

(nguồn news.vnanet.vn)

Đặt vấn đề

Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn giữ vững bản chất cách mạng của Đảng, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, xây đắp nên bản chất cách mạng và truyền thống tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”. Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh chóng, phức tạp, tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định, tác động đến sự nghiệp bảo vệ chủ quyền quốc gia. Trong nước, các thế lực thù địch ráo riết đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, nhằm làm suy giảm sức mạnh chiến đấu của quân đội. Vì vậy, việc quán triệt Nghị quyết Trung ương 8 khóa XIII về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới vào thực hiện thắng lợi mục tiêu đến năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới là vô cùng quan trọng và cấp thiết.

1. Nội dung xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại

Trên cơ sở phân tích, đánh giá đúng tình hình thế giới, khu vực, trong nước, Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII, họp từ ngày 02/10/2023 đến ngày 08/10/2023 đã Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI, đã ban hành Nghị quyết Số 44-NQ/TW ngày 24/11/2023 về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Nghị quyết xác định mục tiêu xây dựng quân đội: “…Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu từ năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”[3]. Xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại là một tất yếu khách quan, đó là sự trung thành, vận dụng sáng tạo lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội, nâng cao sức mạnh chiến đấu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. 

Thứ nhất, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng là kim chỉ nam định hướng mọi hoạt động, quyết định mọi thắng lợi trong quá trình xây dựng, trưởng thành, chiến đấu, chiến thắng của Quân đội ta ở mọi giai đoạn cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Chúng ta phải ra sức xây dựng Quân đội ta thành một quân đội nhân dân hùng mạnh, một quân đội cách mạng tiến lên chính quy và hiện đại, để giữ gìn hòa bình, bảo vệ Tổ quốc”[6. tr.585]. Hiện nay tập trung xây dựng giữ vững bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc. Quán triệt sâu sắc quan điểm lý luận Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng. Có phương hướng chính trị đúng đắn, luôn kiên định mục tiêu chiến đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với Nhân dân; có đạo đức cách mạng trong sáng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; có tinh thần đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân, đoàn kết quốc tế trong sáng; dân chủ rộng rãi, kỷ luật tự giác nghiêm minh; có tinh thần khắc phục khó khăn, gian khổ, có ý chí quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao cho.

Thứ hai, xây dựng Quân đội nhân dân chính quy là yêu cầu khách quan, là cơ sở nền tảng tạo nên sức mạnh chiến đấu của quân đội (vì đặc trưng của chính quy là sự thống nhất cao). Hiện nay, xây dựng quân đội nhằm tạo thống nhất cao trong mọi hoạt động trên cơ sở nguyên tắc, điều lệnh, điều lệ, chế độ nền nếp khoa học; thống nhất về lãnh đạo, chỉ huy, tính tổ chức, kỷ luật; thống nhất về chính trị, tư tưởng, tổ chức, về hoạt động thực hiện nhiệm vụ; thống nhất về bản chất cách mạng, mục tiêu chiến đấu, nguyên tắc xây dựng, tổ chức, biên chế, trang bị; thống nhất về quan điểm, tư tưởng chỉ đạo tác chiến, nghệ thuật quân sự, giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự, nền nếp hoạt động, sinh hoạt, trang phục, ăn ở, lễ tiết, tác phong quân nhân; thống nhất về thực hiện các chế độ, quy định, điều lệnh, điều lệ, chức trách, nhiệm vụ, quản lý bộ đội, vũ khí trang bị; thống nhất ý chí và hành động trong toàn quân.

Thứ ba, xây dựng Quân đội nhân dân tinh nhuệ là chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Đảng ta trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, là mục tiêu, yêu cầu xây dựng trong tình hình mới. Nội dung cơ bản của xây dựng Quân đội nhân dân tinh nhuệ: Xây dựng Quân đội tinh nhuệ về mọi mặt: Chính trị, quân sự, tổ chức, trình độ hiếu biết, bản lĩnh chính trị và đạt hiệu quả cao trong thực hiện nhiệm vụ, nhất là nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu. Xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có trình độ hiêu biết cao, nhạy bén về chính trị, tinh thông về kỹ thuật, chiến thuật, làm chủ mọi vũ khí, trang bị quân sự của ta (biết sử dụng vũ khí của địch để đánh địch trong điều kiện có thể), vận dụng sáng tạo nghệ thuật quân sự để đạt hiệu suất chiến đấu cao, thắng lợi chiến tranh. Đồng thời, có tổ chức, biên chế tinh, gọn, mạnh, sức cơ động cao. 

Tinh nhuệ về chính trị, xây dựng quân đội luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lập trường, quan điểm giai cấp công nhân; nhận thức rõ đúng, sai, đối tác, đối tượng; xử trí, giải quyết đúng đắn các tình huống, sự việc trong thực hiện nhiệm vụ. Tinh nhuệ về quân sự, xây dựng quân đội sử dụng thành thạo các loại vũ khí, trang bị, linh hoạt, mưu trí, sáng tạo, dũng cảm, kiên cường, đạt hiệu suất cao trong mọi hoạt động quân sự, nhất là trong sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu. Tinh nhuệ về tổ chức, quân đội luôn luôn có tổ chức khoa học, hợp lý, chặt chẽ, biên chế gọn, chất lượng cao, cơ động nhanh, sức chiến đấu cao. Hiện nay, đặc biệt quan tâm đến xây dựng quân đội tinh nhuệ về chính trị.

Thứ tư, xây dựng Quân đội nhân dân hiện đại là một tất yếu khách quan, là mục tiêu xây dựng, là chủ trương chiến lược của Đảng và Nhà nước, có vai trò quan trọng, nhằm nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội, đáp ứng với yêu cầu của chiến tranh hiện đại, xu thế của thế giới. Hiện nay, tập trung hiện đại hóa vũ khí trang bị kỹ thuật gắn với đào tạo, rèn luyện bộ đội đáp ứng yêu cầu sử dụng hiệu quả vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại và tác chiến hiện đại. Đẩy nhanh việc sản xuất, mua sắm vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại gắn với đào tạo, rèn luyện bộ đội có bản lĩnh chính trị, có tri thức và năng lực đáp ứng yêu cầu sử dụng, tác chiến hiện đại; không ngừng phát triển khoa học quân sự, công nghiệp quốc phòng. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định: “Đẩy mạnh đầu tư và ứng dụng khoa học, công nghệ trong nhiệm vụ quốc phòng, an ninh; phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh theo hướng lưỡng dụng, ngày càng hiện đại, có trình độ khoa học - công nghệ cao,…chế tạo được một số loại vũ khí có ý nghĩa chiến lược, từng bước bảo đảm vũ khí, trang bị cho lực lượng vũ trang”[1, tr.279]. 

Như vậy, mục tiêu xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, nhằm củng cố, tăng cường sức mạnh chiến đấu của quân đội, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trong đó, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng là nền tảng, chính quy là động lực, tinh nhuệ là then chốt, hiện đại là trọng tâm và phải được triển khai đồng bộ những giải pháp khoa học, hiệu quả, thận trọng, đúng lộ trình.

2. Giải pháp xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới

Thứ nhất, giữ vững và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước đối với quân đội. Đây là giải pháp mang tính nguyên tắc, quyết định thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Vì vậy, phải giữ vững nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội. Đảng phải thường xuyên ban hành chủ trương, bổ sung hoàn thiện đường lối lãnh đạo sát với từng giai đoạn, phù hợp với từng lực lượng, từng tình huống. Thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức, hoàn thiện cơ chế lãnh đạo phù hợp với tình hình mới. Nâng cao năng lực lãnh đạo công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ cán bộ, nhất là đối với cán bộ cấp chiến lược, chiến dịch; thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ và chế độ sinh hoạt đảng; thường xuyên xây dựng, củng cố đoàn kết, thống nhất trong cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, quản lý đảng viên. 

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước. Tổ chức chỉ đạo tuyên truyền quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về mục tiêu xây dựng quân đội ở các bộ, ban, ngành, địa phương. Đổi mới phương pháp quản lý, điều hành của Nhà nước, chính quyền các cấp từ triển khai kế hoạch, tổ chức thực hiện, thanh tra, kiểm tra, sơ kết, tổng kết, khen thưởng, kỷ luật trong thực hiện đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong triển khai thực hiện mục tiêu xây dựng quân đội.

Thứ hai, quán triệt và thực hiện hiệu quả các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quân ủy Trung ương, kế hoạch của Bộ Quốc phòng về thực hiện mục tiêu xây dựng quân đội. Các cơ quan, đơn vị tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt thực hiện hiệu quả đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng quân đội trong tình hình mới, trọng tâm là Nghị quyết Số 05-NQ/TW ngày 17/1/2022 của Bộ Chính trị; Nghị quyết Số 230-NQ/QUTW ngày 2/4/2022 của Quân ủy Trung ương, về lãnh đạo thực hiện tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo. Nghị quyết Số 44-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII, về Chiến lược Bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Triển khai thực hiện nghiêm Kế hoạch Số 1228/KH-BQP, ngày 25/4/2022 của Bộ Quốc phòng về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021- 2030 và những năm tiếp theo. Kết luận của Hội nghị Thường vụ Quân ủy Trung ương về điều chỉnh Kế hoạch Số 1228/KH-BQP đúng tiến độ, lộ trình. Những chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về xây dựng Quân đội trong cuốn sách “Một số vấn đề về đường lối quân sự, chiến lược quốc phòng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa thời kỳ mới”. Tổ chức quán triệt chặt chẽ, đúng quy định, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ ở từng cơ quan, đơn vị. Từng cấp chủ động xây dựng kế hoạch tổng thể, phương pháp tiến hành chặt chẽ, khoa học, với lộ trình, bước đi cụ thể, điều chỉnh tổ chức, quân số của từng khối phù hợp với đường lối quân sự, quốc phòng, khả năng bảo đảm vũ khí trang bị, giữ vững và phát huy truyền thống quân đội, nghệ thuật quân sự Việt Nam. 

Thứ ba, nhanh chóng kiện toàn tổ chức, biên chế, trang bị phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng. Tổ chức, biên chế khoa học, vũ khí trang bị và các yếu tố khác, bảo đảm quân đội sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống. Hiện nay, trước tác động của cuộc Cách mạng 4.0 thì việc kiện toàn tổ chức, biên chế, điều chỉnh tổ chức lực lượng là rất quan trọng, góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội. Trên tinh thần đó, toàn quân chủ động rà soát, điều chỉnh, kiện toàn tổ chức, biên chế, vũ khí trang bị phù hợp với đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, đáp ứng yêu cầu chiến tranh hiện đại.

Triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án Tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030 và những năm tiếp theo: “Tiếp tục tổ chức Quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh; có cơ cấu tổ chức đồng bộ, hợp lý giữa các thành phần lực lượng; giảm đầu mối trung gian và đơn vị bảo đảm, phục vụ… ưu tiên các lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; tiếp tục tổ chức một số đơn vị dự bị chiến lược theo Quyết tâm bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa… Cơ cấu lại các doanh nghiệp quân đội theo hướng tinh, gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”[2].

Đối với khối cơ quan cấp chiến dịch, chiến lược, tập trung rà soát, điều chỉnh tổ chức, biên chế theo hướng giảm đầu mối trung gian và bảo đảm quân số phục vụ; bổ sung chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, theo hướng ưu tiên quân số cho các đơn vị thành lập mới, đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện trên các địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo.

Đối với khối đơn vị chiến đấu, điều chỉnh tổ chức theo hướng tăng cường sức mạnh chiến đấu, khả năng cơ động. Sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sản xuất quốc phòng; điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, biên chế các nhà trường quân đội phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ.

Thứ tư, thường xuyên quan tâm chăm lo xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, phát huy hiệu quả đội ngũ cán bộ khoa học quân sự. Nguồn nhân lực chất lượng cao, đội ngũ cán bộ khoa học quân sự là lực lượng nòng cốt trong (lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, chỉ huy, nghiên cứu, cải tiến, phát minh ra những sản phẩm khoa học, chuyển giao công nghệ, kỹ thuật quân sự, ứng phó với các cuộc chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao...), quyết định chất lượng thực hiện đường lối quân sự, quốc phòng, phát triển khoa học và nghệ thuật quân sự. V.I. Lênin đã chỉ ra khoa học quân sự tác động, tạo nên sức mạnh chiến đấu của quân đội, Người chỉ rõ: “...Không có khoa học thì không thể xây dựng được quân đội hiện đại, cho nên chúng ta buộc phải trao quân đội cho các chuyên gia quân sự”[5, tr.210]. Vì vậy, phấn đấu thực hiện mục tiêu xây dựng, phải chăm lo xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, phát huy hiệu quả đội ngũ cán bộ khoa học quân sự trong nghiên cứu ứng dụng công trình quân sự. Để phát huy vai trò đội ngũ này, cần tập trung thực hiện tốt những nội dung sau:

Một là, tạo được sự thống nhất nhận thức của các cấp, các ngành, nhất là cấp ủy, cán bộ chủ trì về xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, phát huy hiệu quả đội ngũ cán bộ khoa học quân sự trong nghiên cứu, ứng dụng các công trình khoa học vào huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của quân đội.

Hai là, làm tốt công tác quy hoạch, kế hoạch tuyển chọn, đào tạo xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, phát huy hiệu quả đội ngũ cán bộ khoa học quân sự, đáp ứng nhu cầu trước mắt và lâu dài.

Ba là, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng toàn diện công tác giáo dục - đào tạo cán bộ ở các nhà trường, huấn luyện bộ đội ở đơn vị.

Bốn là, nâng cao chất lượng hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao, đổi mới công nghệ; gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học-công nghệ hiện đại. Tập trung triển khai các chương trình, đề tài khoa học - công nghệ trọng điểm cấp quốc gia và Bộ Quốc phòng, trọng tâm vào nghiên cứu các hình thái chiến tranh kiểu mới, nghệ thuật quân sự đáp ứng với chiến tranh công nghệ cao. Xây dựng phát triển hạ tầng, ứng dụng công nghệ thông tin và nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu tác chiến không gian mạng và cuộc Cách mạng 4.0.

Kết luận

Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới, là mục tiêu, chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước ta. Thực hiện tốt mục tiêu, chủ trương này sẽ bảo đảm cho Quân đội ta có đủ sức mạnh, hoàn thành tốt vai trò là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp củng cố quốc phòng, an ninh. Vì vậy, toàn đảng, toàn quân, toàn dân, các cấp ủy, người đứng đầu trong trong các tổ chức đảng, tổ chức chính trị - xã hội, từng cán bộ, đảng viên nhận thức sâu sắc, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tuyên tuyền, triển khai thực thắng lợi mục tiêu và các giải pháp đã nêu trên, bảo đảm cho quân đội thực sự là “tổ chức quân sự của Đảng”, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tài liệu tham khảo:

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

[2] Đề cương quán triệt Nghị quyết Số 230/NQ-QUTW ngày 2/4/2022 của Quân ủy Trung ương “Về lãnh đạo thực hiện tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo”.

[3] Đề cương quán triệt Nghị quyết Số 44/NQ-TƯ, ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Khóa XIII “Về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”. 

[4] Phan Văn Giang, Xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, http://www.bqp.vn

[5] V.I. Lênin (2006), Toàn tập, tập 40, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.

[6] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 11, Nxb. Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội.