Ngày 18/5/2024, tại đường sách Nguyễn Văn Bình (Quận 1), Nhà xuất bản Trẻ
tổ chức Kỷ niệm 25 năm ngày thành lập Tủ sách Di sản Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm
134 năm ngày sinh của Người. (ảnh news.vnanet.vn)
Đặt vấn
đề
Chủ tịch
Hồ Chí Minh, lãnh tụ thiên tài của Đảng và dân tộc, Người thầy vĩ đại của cách
mạng Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa kiệt xuất của Việt
Nam mang tầm vóc thế giới. Người là biểu tượng cao đẹp nhất của chủ nghĩa yêu
nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, kết tinh rạng ngời của đạo đức,
trí tuệ, khí phách, lương tri của dân tộc và thời đại. Di sản mà Người để lại
cho chúng ta tài sản tinh thần vô giá soi sáng sự nghiệp cách mạng, dẫn dắt mỗi
bước đi lên, thắng lợi của cách mạng Việt Nam và đang tiếp tục đồng hành cùng
dân tộc bước vào kỷ nguyên mới.
1. Di sản Hồ Chí Minh – tài sản tinh thần to lớn, quý giá của Đảng và dân
tộc Việt Nam
Trong Điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao
động Việt Nam đã khẳng định: “Dân tộc ta và Đảng ta mất một vị lãnh tụ thiên tài
và một người thầy vĩ đại. Phong trào Cộng sản quốc tế, phong trào giải phóng
dân tộc và cả loài người tiến bộ mất một chiến sĩ lỗi lạc, một người bạn chiến
đấu kiên cường và thân thiết... HỒ CHỦ TỊCH đã qua đời! Nhưng Người để lại cho
chúng ta một di sản vô cùng quý báu. Đó là thời đại HỒ CHÍ MINH, thời đại rực
rõ nhất trong lịch sử quang vinh của dân tộc. Đó là kỷ nguyên độc lập, tự do của
Tổ quốc, kỷ nguyên chủ nghĩa xã hội ở nước ta”[1, tr.39, 43-44].
Ngay từ
khi Đảng ra đời, tư tưởng Hồ Chí Minh đã được thể hiện trong đường lối chính trị
của Đảng. Kể từ đó cho đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn kiên định, vận dụng,
phát triển sáng tạo tư tưởng của Người trong mọi chặng đường của cách mạng Việt
Nam. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội đã chỉ rõ: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, tiếp thu tinh hoa trí tuệ
của dân tộc và nhân loại, nắm vững quy luật khách quan và thực tiễn đất nước để
đề ra cương lĩnh chính trị đúng đắn và phù hợp với nguyện vọng của nhân dân”[2, tr.21]. Đại hội lần
thứ IX của Đảng đã nhận diện: “Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm
toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả
sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế
thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh
hoa văn hóa nhân loại... Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của
nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc
ta”[3, tr.83-84].
Theo đó, tư tưởng Hồ Chí Minh được xác định gồm 9 nội dung cơ bản: Tư tưởng về
độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại. Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết toàn
dân tộc. Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng nhà nước thực sự của
dân, do dân, vì dân. Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí
công vô tư. Tư tưởng về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau. Tư tưởng
về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Tư tưởng về
quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân. Tư tưởng về phát triển
kinh tế và văn hóa, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân. Tư tưởng về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cán bộ, đảng viên vừa
là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.
Là một
nhà đạo đức và thực hành đạo đức cách mạng, Hồ Chí Minh đưa ra quan điểm hết sức
toàn diện, sâu sắc về đạo đức cách mạng. Đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh là đạo đức
hành động, nói đi đôi với làm, tất cả vì độc lập cho dân tộc, tự do, hạnh phúc
của Nhân dân. Cuộc đời, sự nghiệp của Hồ Chí Minh là hiện thân toàn vẹn về đạo
đức cách mạng, thực hành đạo đức cách mạng, là tấm gương sáng ngời cho toàn Đảng,
toàn dân, toàn quân học tập, noi theo.
Di sản
mà Hồ Chí Minh để lại cho chúng ta, đó còn là một hệ thống các phương pháp cách
mạng phản ánh cách thức, những biện pháp cách mạng mà Người đã thực hành, được
vận dụng, thực hiện trong cách mạng Việt Nam, nhằm đấu tranh để giành chính quyền,
giữ vững chính quyền và xây dựng chế độ mới. Hồ Chí Minh đã sử dụng nhiều
phương pháp cách mạng trong thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng Việt Nam, từ
đó tổng kết thành lý luận và thường xuyên vận dụng linh hoạt, nhuần nhuyễn
trong hoạt động thực tiễn. Các phương pháp đó hợp thành một hệ thống chỉ đạo để
từng bước hiện thực hóa mục tiêu chung của cách mạng.
Trong di
sản của Người, hệ thống phong cách Hồ Chí Minh – điểm hội tụ và là biểu thị cao
nhất của sự hòa quyện giữa tư tưởng – phương pháp đến phong cách được thống nhất
trong di sản mà Người để lại cho chúng ta. Đó là phong cách của người anh hùng
giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất, bao gồm những giá trị cốt lõi trong
tư tưởng, đạo đức của Người và được thể hiện đặc sắc, sinh động, độc đáo, có sức
thu hút, cảm hóa kỳ diệu trong hoạt động, ứng xử hằng ngày. Đó là phong cách tư
duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, luôn gắn chặt lý luận với thực tiễn; phong cách
làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể; phong cách ứng xử văn hóa, tinh tế,
nhân văn, thấm đậm tinh thần yêu dân, trọng dân, vì dân; phong cách nói đi đôi
với làm, đi vào lòng người; nói, viết, diễn đạt ngắn gọn, xúc tích, dễ hiểu, dễ
nhớ, dễ thực hành; đó còn là phong cách thanh cao, trong sạch, giản dị, quần
chúng, dân chủ, tự mình nêu gương trước hết...
Với di sản
mà Người để lại cho Đảng ta, dân tộc ta, cho mọi thế hệ người Việt Nam là di sản
tư tưởng, lý luận sâu sắc, đồ sộ, một di sản văn hóa, đạo đức với chiều sâu
nhân văn cao cả, tất cả đều hướng đến vì con người, vì nước, vì dân. Di sản quý
báu ấy được sáng tạo ra từ một trí tuệ và đạo đức, nhân cách và văn hóa Hồ Chí
Minh, đó sẽ là một tài sản vô giá, sống mãi với thời gian như Đại tướng Võ Nguyên
Giáp khẳng định: “...thế giới đã và sẽ đổi thay, nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh vẫn
sống mãi trong kho tàng văn hoá của nhân loại”[4, tr.99]. Di sản Hồ Chí Minh đã, đang và
sẽ mãi là “cẩm nang” định hướng, soi đường, dẫn dắt cho sự phát triển, vững bước
đi lên của dân tộc Việt Nam, sớm hiện thực hoá mục tiêu xây dựng một nước Việt
Nam cường thịnh, phồn vinh, hạnh phúc.
2. Di sản Hồ Chí Minh tiếp tục đồng hành cùng dân tộc vững bước vào kỷ
nguyên phát triển mới
Sau gần 40
năm Đổi mới, từ một nước nghèo, cơ sở vật chất - kỹ thuật, kết cấu hạ tầng kinh
tế xã hội lạc hậu, trình độ thấp, Việt Nam đã vươn lên đạt nhiều thành tựu to lớn,
có ý nghĩa lịch sử “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và
uy tín quốc tế như ngày nay” - đây chính là cơ sở để đưa nước ta vững bước bước
vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Kỷ
nguyên phát triển mới của dân tộc Việt Nam - đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ
nguyên giàu mạnh, kỷ nguyên thịnh vượng dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng
sản, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh. Mọi người dân đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc,
được hỗ trợ phát triển, làm giàu; đóng góp ngày càng nhiều cho hòa bình, ổn định,
phát triển của khu vực và thế giới, cho hạnh phúc của nhân loại và văn minh
toàn cầu...[6].
Mục tiêu của kỷ nguyên mới được xác định rõ là dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhân
dân ta đoàn kết nhất trí, chung sức đồng lòng, tranh thủ tối đa thời cơ, thuận
lợi, đẩy lùi nguy cơ, thách thức, đưa đất nước phát triển toàn diện, mạnh mẽ, bứt
phá và cất cánh, vươn cao, vươn xa, vươn tới những mục tiêu mà Đảng và Bác Hồ
đã lựa chọn.
Việc học
tập và làm theo, vận dụng, phát triển sáng tạo di sản Hồ Chí Minh đã từng bước
đi vào nền nếp, trở thành nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của mỗi cấp uỷ, tổ
chức đảng, cán bộ, đảng viên, đóng góp quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh
đốn Đảng, thúc đẩy việc tự giác nêu gương của cán bộ, đảng viên, người đứng đầu,
góp phần kiềm chế, ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức,
lối sống; tích cực bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố niềm tin của Nhân
dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Đây là nhân tố quan trọng,
góp phần vào sự thành công trong công tác lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, của
công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn phát triển mới.
Tuy nhiên, như Đảng ta đã thẳng thắn chỉ rõ việc nghiên cứu, vận dụng di sản Hồ
Chí Minh trong thực tế còn có những hạn chế nhất định như: Công tác lãnh đạo,
chỉ đạo, tổ chức thực hiện có nơi, có lúc chưa quyết liệt, chưa kịp thời, chưa
sát thực tế; một số người đứng đầu cấp uỷ, cơ quan, đơn vị chưa thể hiện rõ vai
trò, trách nhiệm, còn thụ động, trông chờ, ỷ lại, thiếu sáng tạo trong triển
khai thực hiện. Việc tu dưỡng, rèn luyện, làm theo Bác, nhất là trách nhiệm nêu
gương của cán bộ, đảng viên, đặc biệt người đứng đầu chưa thường xuyên; một số
cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm các
quy định của Đảng, vi phạm pháp luật. Việc thực hiện học tập, làm theo Bác gắn
với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực hiện nhiệm vụ chính trị, giải quyết
các khâu đột phá, những vấn đề cấp bách, bức xúc còn lúng túng, hiệu quả chưa
cao.
Công cuộc
đổi mới, thực tiễn lịch sử đã kiểm nghiệm và chứng minh, khẳng định giá trị, ý
nghĩa, sức sống trường tồn của di sản Hồ Chí Minh. Để tiếp tục thực hiện thắng
lợi mục tiêu Đổi mới, xây dựng đất nước cường thịnh, phồn vinh, hạnh phúc, vững
bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, cần thực hiện tốt một
số nhiệm vụ, giải pháp sau:
Thứ nhất, tiếp tục
nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng và Nhân dân về nội
dung, giá trị và ý nghĩa to lớn của tư tưởng, đạo đức, phương pháp và phong
cách Hồ Chí Minh. Tư tưởng Hồ Chí Minh cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng
tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng. Di sản Hồ Chí Minh là động lực,
nguồn sức mạnh to lớn để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phát huy nội lực, vượt
qua khó khăn, thử thách, thực hiện thắng lợi các Nghị quyết của Đảng, nhất là
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng tới đây cũng như mọi
nhiệm vụ cách mạng trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc. Xác định rõ, ý
thức sâu sắc trách nhiệm trong nghiên cứu, học tập và làm theo di sản của Người
là để Đảng ta và mỗi đảng viên xứng đáng với vai trò, sứ mệnh lãnh đạo cách mạng
Việt Nam và sự tin cậy, ủy thác của Nhân dân. Chăm lo, xây dựng và thắt chặt
hơn nữa mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng với Dân, thực hiện có hiệu quả
phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”,
“trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm
với dân”, xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật sự trung thành, tận
tụy của Nhân dân.
Thứ hai, xác định rõ kiên định, bảo vệ di sản Hồ
Chí Minh là trách nhiệm của của toàn Đảng, hệ thống chính trị và mỗi một người
dân. Giải pháp này đòi hỏi việc kiên định, bảo vệ di sản Hồ Chí Minh phải gắn với
việc thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị của mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, địa
phương, đơn vị và nhất thiết phải gắn chặt với công tác xây dựng, chỉnh đốn, bảo
vệ Đảng để Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh toàn diện, bảo đảm giữ vững
vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Trong quá trình bảo vệ, vận dụng và phát
triển sáng tạo di sản Hồ Chí Minh, cần kết hợp đồng bộ giữa “xây” và “chống”;
trong đó “xây” phải là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài, “chống” là nhiệm vụ
quan trọng, cấp bách, cần thiết, không thể xem nhẹ nhiệm vụ nào. Bên cạnh đó, cần
khuyến khích, cổ vũ cán bộ, đảng viên dám nghĩ, dám hành động vì lợi ích chung
của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân, làm cho Đảng ta thật sự trong sạch, vững
mạnh, là đạo đức, là văn minh. Trong quá trình vận dụng, phát triển sáng tạo di
sản Hồ Chí Minh cần đặc biệt coi trọng, phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương
của cán bộ, đảng viên, nhất là những người đứng đầu với tinh thần nói – làm phải
đi đôi với nhau, “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”, rèn luyện suốt đời, thường
xuyên tự soi, tự sửa để Nhân dân noi theo.
Thứ ba, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc nghiên cứu, vận dụng và phát
triển di sản tư tưởng Hồ Chí
Minh đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc trong kỷ
nguyên mới; góp phần
nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực tư duy lý luận, năng lực tổng kết và chỉ đạo
thực tiễn để
giải quyết hiệu quả những vấn đề đang đặt ra; tăng cường xây dựng Ðảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, nâng cao năng lực
lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng,
xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đủ phẩm
chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; nâng cao tính chiến đấu,
tính thuyết phục, hiệu quả trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai
trái, thù địch; tăng cường sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng,
sự đồng thuận trong toàn xã hội. Thường xuyên bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, xây dựng đạo đức,
lối sống theo tư tưởng, đạo đức,
phương pháp và phong cách Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ, đảng viên
Thứ tư, tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, vận dụng,
phát triển sáng tạo di sản Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên phát triển
mới. Di sản của Người là điển hình mẫu mực cho tinh thần vận dụng, bổ sung,
phát triển sáng tạo lý luận của các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin phù
hợp với điều kiện thực tiễn của cách mạng Việt Nam. Việc tổng kết lý luận, thực
tiễn; nghiên cứu, vận dụng, phát triển sáng tạo di sản Hồ Chí Minh cho phù hợp
với yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới là đòi hỏi khách quan, cấp bách. Điều
này không chỉ góp phần bảo vệ những giá trị di sản Hồ Chí Minh mà còn làm cho
những giá trị đó thấm sâu, lan toả, phát huy trong kỷ nguyên phát triển mới của
dân tộc. Yêu cầu đặt ra là trong quá trình kiên định, vận dụng, phát triển sáng
tạo di sản Hồ Chí Minh, chúng ta cần kiên quyết, sáng tạo trong đấu tranh phê
phán, bác bỏ những luận điệu sai trái, thù địch, phủ nhận giá trị của di sản Hồ
Chí Minh. Trong thời gian tới, cần đặc biệt quan tâm, coi trọng đến việc nâng
cao chất lượng, hiệu quả việc nghiên cứu di sản Hồ Chí Minh gắn với việc thực
hiện nghiêm túc Kết luận số 01 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số
05 của Bộ Chính trị khóa XII “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh”, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả và từng bước
lấp đầy những “khoảng trống” trong nghiên cứu, bảo vệ, vận dụng, phát triển
sáng tạo di sản Hồ Chí Minh trong kỷ nguyên mới.
Thứ năm, tiếp
tục coi trọng Đổi mới về nội dung, phương pháp, hình thức nghiên cứu, học tập,
tuyên truyền di sản Hồ Chí Minh trong bối cảnh mới. Đặc biệt, trong công tác tuyên truyền cần phải thật sự nâng cao chất lượng,
hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm khẳng định giá trị, bản chất cách
mạng, khoa học, nhân văn của di sản Hồ Chí Minh. Tạo sự thống nhất trong
cả nhận thức và hành động, để mỗi người thấy rõ hơn trách nhiệm của mình, tích
cực tham gia đấu tranh bảo vệ di sản Hồ Chí Minh – với tư cách là cấu phần quan
trọng trong nền tảng tư tưởng của Đảng. Bên cạnh đó, cần phải tạo ra được bước
đột phá trong Đổi mới nhận thức, tổ chức thực hiện nhằm nâng cao chất lượng, hiệu
quả của công tác tuyên truyền, giáo dục di sản Hồ Chí Minh, nhất là trong công
tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; thấu triệt và
thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả, thực chất các Chỉ thị, Nghị quyết, Kết luận
của Đảng về công tác này.
Kết luận
Bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên
vươn mình của dân tộc, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vững vàng trên nền tảng
của chủ nghĩa Mác-Lênin, tiếp tục vận dụng, phát triển sáng tạo di sản Hồ Chí
Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên định đường lối
đổi mới của Đảng, xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng thuận,
đồng lòng với quyết tâm và khát vọng làm nên kỳ tích phát triển Việt Nam, nhất
định chúng ta sẽ xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội “dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh”, sánh vai với các cường quốc năm châu như sinh thời
Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn.
Tài liệu tham khảo:
[1] Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh (2009),
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
[2] Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội, Nxb. Sự thật, Hà Nội.
[3] Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb.
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
[4] Võ Nguyên Giáp (2015), Thế giới còn đổi thay nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh sống mãi,
Nxb. Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội.
[5] Kết luận số 01-KL/TW ngày 18 tháng 5 năm 2021 của
Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số
05-CT/TW của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh”.
[6] Tô Lâm (2024), Một
số nội dung cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; những định
hướng chiến lược đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của
dân tộc, https://www. Tapchicongsan.org.vn
[7] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 9, Nxb. Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội.
[8] Hồ Chí Minh (2011), Toàn
tập, tập 11, Nxb. Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội.