Giờ học tập của Lớp hoàn chỉnh cao cấp lý luận chính trị khóa 9 tại Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng

(Ảnh: https://www.qdnd.vn)

Đặt vấn đề

Đội ngũ giảng viên giữ vai trò quyết định đến đảm bảo chất lư­ợng giáo dục, đào tạo của các nhà trường quân đội, là cơ sở vững chắc để thuyết phục, tích cực hoá về ý thức và hành động của người học viên. Phẩm chất chính trị của đội ngũ giảng viên ở các nhà trường quân đội biểu hiện ở trình độ giác ngộ chính trị, lợi ích giai cấp, thái độ trách nhiệm, lòng trung thành với nhiệm vụ cách mạng của Đảng, nhiệm vụ của Quân đội. Nâng cao phẩm chất chính trị của đội ngũ giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giáo dục, đào tạo là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, yêu cầu thường xuyên của công tác xây dựng đội ngũ nhà giáo ở các nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.

1. Phẩm chất chính trị của đội ngũ giảng viên ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam

Phẩm chất chính trị là yếu tố cốt lõi trong phẩm chất nhân cách của người giảng viên quân đội, trực tiếp giữ vững định hướng chính trị của người giảng viên trong hoạt động giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học, sinh hoạt và công tác. Phẩm chất chính trị của đội ngũ giảng viên (ĐNGV) biểu hiện ở trình độ giác ngộ chính trị, lợi ích giai cấp, thái độ trách nhiệm, lòng trung thành với nhiệm vụ cách mạng của Đảng, nhiệm vụ của Quân đội. Khi phẩm chất chính trị gắn bó, hòa quyện với phẩm chất nhà giáo trở thành nhân tố căn bản tạo nên nhân cách người giảng viên ở các các trường sĩ quan quân đội.

Hệ thống nhà trường Quân đội gồm 22 trường, trong đó có 9 trường trực thuộc Bộ Quốc phòng là: Học viện Quốc phòng, Học viện Chính trị, Học viện Lục quân, Học viện Kỹ thuật quân sự, Học viện Hậu cần, Trường Sĩ quan Lục quân 1, Trường Sĩ quan Lục quân 2, Trường Sĩ quan Chính trị và 13 trường trực thuộc các tổng cục, quân chủng, binh chủng: Học viện Khoa học Quân sự, Học viện Hải quân, Học viện Phòng không - Không quân, Học viện Biên phòng, Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật quân đội, Trường Sĩ quan Không quân, Trường Sĩ quan Tăng - Thiết giáp, Trường Sĩ quan Thông tin, Trường Sĩ quan Công binh, Trường Sĩ quan Phòng hóa, Trường Sĩ quan Pháo binh, Trường Sĩ quan Đặc công, Trường Sĩ quan Kỹ thuật quân sự[1].

Nhận rõ vị trí, vai trò và tầm quan trọng của đội ngũ nhà giáo đối với công tác giáo dục và đào tạo trong Quân đội, Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng, các quân chủng, binh chủng, tổng cục (các trường sĩ quan trực thuộc quân chủng, binh chủng, tổng cục) đã thường xuyên chỉ đạo các nhà trường quan tâm đặc biệt đến công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo. Trên cơ sở đội ngũ nhà giáo hiện có, các học viện, nhà trường đã tích cực tạo nguồn, tập trung xây dựng đội ngũ nhà giáo bảo đảm đủ về số lượng, đúng thành phần, cơ cấu và đã khắc phục cơ bản những bất cập về cơ cấu, độ tuổi.

Những năm qua, cùng với nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học, các trường sĩ quan quân đội thường xuyên quan tâm chăm lo đội ngũ nhà giáo bằng nhiều nội dung, hình thức phong phú, đa dạng như: Xây dựng nghị quyết chuyên đề về phát triển đội ngũ nhà giáo, tạo điều kiện để ĐNGV đi thực tế ở đơn vị cơ sở, đi học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ; đánh giá thực chất, toàn diện phẩm chất, năng lực của ĐNGV thông qua chất lượng giảng dạy, nghiên cứu khoa học; trình độ ngoại ngữ, tin học; năng lực đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, giải quyết các mối quan hệ trong và ngoài đơn vị; phát huy vai trò nêu gương của cán bộ khoa, cán bộ bộ môn; thường xuyên động viên, phát huy ý thức tự rèn, tự học của từng giảng viên, nhất là những giảng viên trẻ, giảng viên được đào tạo tại các cơ sở giáo dục ngoài quân đội...

Đội ngũ nhà giáo đã tích cực tham gia diễn tập và tham quan diễn tập ở các cấp, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân, góp phần tích cực vào việc nâng cao năng lực sáng tạo trong dạy học, từng bước chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong quân đội. Hiện nay, tỷ lệ nhà giáo có trình độ sau đại học trong toàn quân đã tăng 20,71%; tỷ lệ cán bộ quản lý giáo dục có trình độ sau đại học tăng 11,65% so với năm 2011. Các học viện, trường sĩ quan đều có tỷ lệ nhà giáo có trình độ sau đại học cao hơn so với mục tiêu xác định trong Chiến lược (học viện đạt 73,22%; trường sĩ quan đạt 61,46%). Toàn quân trong 10 năm qua đã xét, đề nghị công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư đối với 523 nhà giáo (37 giáo sư, 486 phó giáo sư); đề nghị trao tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú đối với 63 nhà giáo (5 Nhà giáo Nhân dân, 58 Nhà giáo Ưu tú); công nhận 1.104 nhà giáo đạt danh hiệu Nhà giáo giỏi cấp bộ. Kết quả đó đã góp phần động viên, khích lệ đội ngũ nhà giáo tiếp tục phấn đấu, cống hiến cho công tác giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học trong quân đội[2].

Hàng năm, Đảng ủy, Ban Giám hiệu các trường sĩ quan quân đội đã chỉ đạo các cơ quan chức năng, khoa giáo viên xây dựng kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng ĐNGV cả về kiến thức chuyên môn và phẩm chất chính trị đạt nhiều kết quả tích cực. Thường xuyên tổ chức hội thi giảng viên giỏi, bài giảng ba tốt (hồ sơ bài giảng tốt, nội dung bài giảng tốt, phương pháp sư phạm tốt), giảng viên sử dụng công nghệ thông tin... tạo điều kiện cho ĐNGV rèn luyện bản lĩnh sư phạm, nâng cao về tri thức, sáng tạo về phương pháp. Chủ động tổ chức các hoạt động như hội thảo, giao lưu, tọa đàm, sinh hoạt học thuật, nói chuyện chuyên đề về nhà giáo... góp phần giúp ĐNGV có điều kiện học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, hoàn thiện chuyên môn và phẩm chất chính trị. Các cơ quan chức năng đã phát huy tốt vai trò tham mưu, đề xuất với cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì các cấp, phối hợp chặt chẽ với khoa giáo viên trong nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV; chủ động nắm, đánh giá thực chất thực trạng phẩm chất chính trị của ĐNGV để có nội dung tham mưu đúng, trúng; thường xuyên theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra hoạt động nâng cao và giúp đỡ ĐNGV tự nâng cao phẩm chất chính trị. Chủ động xây dựng kế hoạch đưa giảng viên vào hoạt động thực tiễn, đi thực tế ở đơn vị cơ sở để rèn luyện bản lĩnh chính trị, nâng cao trình độ mội mặt; chú trọng phát huy tốt vai trò nêu gương về phẩm chất chính trị để ĐNGV noi theo. Đồng thời, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân, nhất là vai trò xung kích, chủ động, sáng tạo của tổ chức Đoàn trong tham gia nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV. Nhờ vậy, phẩm chất chính trị của ĐNGV ở các trường sĩ quan quân đội không ngừng được nâng lên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục và đào tạo trong điều kiện cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Tuy nhiên, trước sự tác động của mặt trái kinh tế thị trường, mạng xã hội, sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch, không ít giảng viên ở các trường sĩ quan quân đội thiếu chủ động, chưa thực sự kiên định, vững vàng trong đấu tranh bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng; có biểu hiện lúng túng, bị động trong đấu tranh phê phán các hiện tượng tiêu cực; một số ít giảng viên vi phạm chuẩn mực đạo đức nhà giáo, kết quả hoàn thành nhiệm vụ thấp; còn có nhà giáo vi phạm điều lệnh, điều lệ, kỷ luật của quân đội, quy chế, nội quy của nhà trường như chạy bằng cấp, nợ nần không có khả năng chi trả, sống cơ hội, vụ lợi. Những biểu hiện trên ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục và đào tạo, hình ảnh người thầy, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, uy tín của các trường sĩ quan quân đội. Vì vậy, nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam là một trong những nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng, là trách nhiệm chung của các tổ chức, các lực lượng, đặc biệt là vai trò của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, cơ quan chức năng và các tổ chức quần chúng ở các trường sĩ quan quân đội.

2. Một số giải pháp nâng cao phẩm chất chính trị của đội ngũ giảng viên ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam

Một là, phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của đảng ủy, ban giám hiệu các trường sĩ quan quân đội

Đảng ủy, Ban Giám hiệu các trường sĩ quan quân đội là chủ thể giữ vai trò lãnh đạo toàn bộ hoạt động nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV bằng việc ra nghị quyết, xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo đúng đắn, phân công trách nhiệm cho các cơ quan, khoa giáo viên tổ chức thực hiện.

Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần quán triệt và thực hiện nghiêm Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19-5-2018, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, “Về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”; Nghị quyết số 109-NQ/QUTW, ngày 11-2-2019, của Quân ủy Trung ương, “Về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội nhất là cấp chiến dịch - chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”; các nghị quyết, quy định, quy chế của Quân ủy Trung ương về công tác cán bộ trong Quân đội để xây dựng ĐNGV[3]. Căn cứ vào nghị quyết, chỉ thị của cấp ủy, cơ quan chức năng cấp trên và đặc điểm tình hình cụ thể, đảng ủy từng trường sĩ quan quân đội ban hành nghị quyết chuyên đề về xây dựng đội ngũ nhà giáo; nâng cao nhận thức của các tổ chức, các lực lượng về vai trò và sự cần thiết nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV. Đồng thời, lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chức năng, cấp ủy các khoa giáo viên tập trung xây dựng, hoàn thiện mô hình nhân cách nhà giáo trong tình hình mới; có kế hoạch, lộ trình chuẩn hóa ĐNGV theo mô hình nhân cách đã xác định. Quan tâm đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy học theo hướng gắn kết chặt chẽ giữa bảo vệ, phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng với đấu tranh chống các quan điểm sai trái thù địch; kết hợp học tập, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức với trình độ lý luận chính trị của ĐNGV; chú trọng giáo dục pháp luật, kỷ luật, đạo đức, lối sống gắn với những tiêu chí học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thực hiện tốt việc giáo dục, xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm cho mỗi cán bộ, giảng viên; tăng cường đấu tranh, phê phán những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; phòng, chống “diễn biến hòa bình” và ngăn ngừa “tự diễn biến”,“tự chuyển hóa” trong cán bộ, giảng viên; tạo điều kiện thuận lợi để ĐNGV thực hiện chức trách, nhiệm vụ và kế hoạch tự bồi dưỡng, tự rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị; kịp thời phát hiện, uốn nắn những nhận thức và hành động sai trái.

Bên cạnh đó, cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác đánh giá, bình xét thi đua, khen thưởng cán bộ, giảng viên, thi giáo viên dạy giỏi, tuyển chọn giảng viên, lấy ý kiến phản hồi từ người học đảm bảo khách quan, chính xác, kịp thời. Phát huy vai trò của Ban Chỉ đạo 35 theo hướng tăng cường tính định hướng, tính chủ động, tính kế hoạch, kết hợp chặt chẽ các bộ phận liên quan; kịp thời phát hiện vấn đề về chính trị tư tưởng của giảng viên, có biện pháp giải quyết triệt để, hiệu quả.

Hai là, phát huy vai trò của cấp ủy, chỉ huy các khoa giáo viên, tổ bộ môn

Cấp ủy, chỉ huy các khoa giáo viên, tổ bộ môn tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm nghị quyết lãnh đạo của Đảng, Quân ủy Trung ương, Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, nghị quyết của Đảng ủy Nhà trường, hướng dẫn của các cơ quan chức năng để triển khai thực hiện các hình thức, biện pháp nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV thuộc quyền quản lý theo phân công, phân cấp; thường xuyên kiểm tra, theo dõi, giải quyết những vấn đề nảy sinh, báo cáo với cấp trên về thực trạng phẩm chất chính trị và hiệu quả nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV thuộc quyền.

Quan tâm xây dựng lực lượng, tập trung vào khâu tuyển chọn nguồn bổ sung giảng viên, bảo đảm tính toàn diện về cả phẩm chất, năng lực. Đồng thời, thường xuyên giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức của ĐNGV; quan tâm xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm tự tu dưỡng, rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị ở từng giảng viên.Thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kế hoạch học tập, công tác hàng năm của giảng viên; chú trọng việc xây dựng tập thể khoa, tổ bộ môn vững mạnh, tạo môi trường đối thoại khoa học dân chủ, bình đẳng, trọng sự thật và chân lý khách quan, quan tâm tạo mọi điều kiện thuận lợi cho giảng viên phấn đấu thực hiện các chỉ tiêu, kế hoạch đã xác định; giúp đỡ giảng viên tháo gỡ khó khăn vướng mắc để nâng cao nâng cao trình độ năng lực, nghiệp vụ sư phạm và phẩm chất chính trị; kịp thời động viên, biểu dương những ĐNGV tiêu biểu trong tự tu dưỡng, rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị. Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ khoa, cán bộ bộ môn trong tự học tập, tự rèn luyện nâng cao phẩm chất, năng lực toàn diện, là tấm gương sáng về tự học để ĐNGV noi theo.

Ba là, phát huy vai trò tham mưu của các cơ quan chức năng ở các trường sĩ quan quân đội

Các cơ quan chức năng như phòng chính trị, phòng đào tạo, phòng khoa học quân sự, văn phòng, phòng hậu cần kỹ thuật, ban khảo thí và đảm bảo chất lượng giáo dục và đào tạo... đóng vai trò quan trọng trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ ở các trường sĩ quan quân đội. Theo chức năng, nhiệm vụ, bám sát vào nghị quyết, kế hoạch, chương trình hành động của Nhà trường để hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện, tạo sự thống nhất đồng bộ từ nhận thức đến hành động. Hướng mọi nỗ lực vào việc nâng cao nhận thức, phẩm chất, năng lực của ĐNGV.

Bốn là, phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng và Hội đồng quân nhân

Tổ chức đoàn thanh niên, hội phụ nữ ở các trường sĩ quan quân đội được thành lập ở các khoa giáo viên hoặc liên khoa giáo viên, có vai trò tập hợp, quản lý, giáo dục, rèn luyện đoàn viên, hội viên, phát huy vai trò xung kích trong thực hiện mọi nhiệm vụ của đơn vị. Để phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức đoàn, hội phụ nữ cần giáo dục, động viên, khơi dậy tinh thần xung kích, sáng tạo, ý thức trách nhiệm của đoàn viên, hội viên là giảng viên trong thực hiện các nhiệm vụ được giao, tăng cường công tác bồi dưỡng, quản lý, giáo dục, rèn luyện đoàn viên, hội viên, tạo điều kiện về thời gian, kinh phí cơ sở vật chất để đoàn thanh niên, hội phụ nữ hoạt động hiệu quả. Thực hiện tốt phong trào “thi đua dạy tốt, học tốt, tích cực sáng tạo”, “3 xây, 4 chống, 5 không”, cuộc vận động “Phát huy truyền thống cống hiến tài năng xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới”, “nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”. Chú trọng định hướng, tạo điều kiện để đoàn viên, hội viên là giảng viên tự học tập, tu dưỡng nâng cao phẩm chất chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Chấn chỉnh kịp thời những biểu hiện lười học tập, lười rèn luyện, hạ thấp tiêu chuẩn phẩm chất chính trị của giảng viên là đoàn viên, hội viên.

Hội đồng quân nhânở các khoa giáo viên là nơi mà ĐNGV được bày tỏ, đóng góp các ý kiến của mình vào việc xây dựng đơn vị, tham gia vào quá trình sinh hoạt dân chủ trên các mặt công tác. Phát huy vai trò của Hội đồng quân nhân trong nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV ở các trường sĩ quan quân đội, trước hết, Hội đồng quân nhân phải thường xuyên giáo dục cho từng quân nhân trong khoa nắm chắc quyền lợi, chức trách, nhiệm vụ và chế độ tiêu chuẩn của mình, đấu tranh với những tư tưởng và hành động sai trái tác động đến phẩm chất chính trị của ĐNGV; tích cực tham gia đóng góp ý kiến tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chỉ huy khoa giáo viên về hình thức, biện pháp nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV. Quan tâm hơn nữa tới việc đổi mới nội dung, hình thức hoạt động của Hội đồng quân nhân, bám sát thực tiễn và nhiệm vụ chính trị trung tâm của khoa, phát huy và bảo đảm quyền dân chủ của ĐNGV, tạo ra những điều kiện thuận lợi cả về vật chất và tinh thần để ĐNGV nâng cao phẩm chất chính trị của mình.

Kết luận

Nâng cao phẩm chất chính trị của ĐNGV ở các nhà trường quân đội là việc làm có ý nghĩa quan trọng và hết sức cần thiết, nhằm xây dựng ĐNGV có trình độ, năng lực chuyên môn, tiêu biểu về phẩm chất chính trị, giữ vững bản chất, lập trường giai cấp công nhân, kiên định, vững vàng trước mọi khó khăn thử thách, nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; thật sự là tấm gương sáng để học viên noi theo; góp phần quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo của các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. 

Tài liệu tham khảo:

1. Bộ Quốc phòng (2013), Quyết định số 2523/QĐ-BQP ngày 15/7/2013 về “Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong quân đội giai đoạn 2011-2020”, Hà Nội.

2. Đảng bộ Quân đội (2020), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội.

3. Quân ủy Trung ương (2012), Nghị quyết số 769-NQ/QUTW ngày 21/12/2012 “Về chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo”, Hà Nội.